Kerstmis 2014
gepubliceerd: donderdag, 4 december 2014
De wereld is in chaos, maar er is hoop. De mensheid is niet volledig aan zichzelf overgelaten. 2000 jaar geleden brak de hemel open. Herders zagen een groot licht. Engelen wezen hen de weg. De Messias was geboren. Gods Zoon mens geworden. Sindsdien gaat zijn Geest over deze wereld. Maar ook de Boze trekt zijn spoor. Uiteindelijk zal het goede overwinnen. Dat is goddelijke belofte. De Heer kent zijn tijd.
Verwrongen beelden van God
Als dat perspectief van God, hoop en eeuwigheid er niet meer is, verandert alles. Bestaande waarden en normen, het besef van humaniteit, alles verliest z’n grondslag. We hebben het gezien in de vorige eeuw, die beheerst werd door atheïstische ideologieën en een ongekende mensenverachting. Maar ook religie is niet zonder meer een garant voor vrede en humaniteit.
Verwrongen beelden van God en eeuwigheid kunnen evenzeer tot wreedheid leiden. Dat zien we vooral in onze tijd. In het extremisme van de zgn. Islamitische Staat heeft zelfs religie onmenselijke vormen aangenomen. Niemand lijkt hier een antwoord op te hebben. Niet de gematigde authentieke Islam, en nog minder westerse politici en militairen. Hoe moet je mensen bestrijden die niet bang zijn voor de dood, omdat ze daarin een snelle weg zien naar het paradijs, zelfs als ze daarbij onschuldige mensen mee de dood in sleuren. Hoe moet je omgaan met mensen die denken God te behagen door ‘ongelovigen’ de keel door te snijden. Daar is geen kruid meer tegen gewassen. Daar staan politici en militairen vrijwel machteloos.
Een vader zoekt zijn kind
Dit is vooral een morele en spirituele vraag. Het gaat om het dichten van bronnen van haat, en het weerspreken van verwrongen beelden van God en eeuwigheid. Daaraan ontlenen extremisten hun kracht en fanatisme. Decennia lang is de haat tegen het Westen gegroeid, waaraan ook de westerse neokoloniale politiek niet vreemd is.
Wat kunnen we nu nog doen? Ik denk twee dingen: het aanreiken van een authentiek Godsbeeld, en bidden. Kortgeleden zag ik een documentaire over een vader die zijn zoon zocht. Er was thuis ruzie geweest, de jongen had zijn ouders onrecht aangedaan, en was daarna de wereld ingetrokken en vermist geraakt. Zijn vader heeft toen zijn baan opgezegd, al z’n bezit verkocht en is zijn kind gaan zoeken. Jarenlang is hij de halve wereld doorgetrokken, totdat hij z’n zoon vond en weer in de armen kon sluiten. Alle ruzie en verwijten waren totaal vergeten.
Een mooier beeld van wie en hoe God is, kun je niet vinden. Je hoeft Hem niet te zoeken. Hij zoekt jou. Je moet je alleen laten vinden, door open te zijn voor zijn bestaan en zijn liefde, door de bereidheid je leven te richten naar waarheid en gerechtigheid, en door te bidden, al is het maar door een zucht van het hart. Geen enkel gebed gaat verloren.
Gered door gebed
Eeuwen vóór Christus trekt de koning van Assur, Sanherib, met een enorme overmacht op naar Jeruzalem. Hizkia, de koning van Juda, weigert de stad over te geven. Sanherib schrijft hem dan een brief en hoont: ‘Wie denk je wel dat je bent. Je hebt toch zelf gezien hoe Assur alle volken heeft verslagen. Hoe zou Jeruzalem dan gespaard blijven. Laat je niet bedriegen door de God op wie je vertrouwt, Hij zal je niet uit mijn handen kunnen redden’. Hizkia gaat naar de tempel en legt de brief open op het altaar voor de Heer, en bidt: ‘ Heer, Gij alleen zijt toch God over alle koninkrijken der aarde. Hoor hoe Sanherib U, de levende God, hoont. Verlos ons uit zijn greep, opdat alle volken der aarde erkennen dat Gij God zijt, en Gij alleen’.
Die nacht, zegt de Schrift, trok de engel van de Heer uit en bracht dood en verwarring in het legerkamp van Assur. Sanherib brak op en keerde vernederd terug naar Assur, waar hij stierf.
Of het nu ons persoonlijk leven betreft, of de situatie in de wereld, de Heer wacht op ons gebed en vertrouwen om redding te kunnen brengen. Laten we, net als de herders en wijzen, ons gebed en goede daden, maar ook onze noden en zonden, neerleggen bij het Kind van Betlehem. Hij zal ons innerlijke vrede geven en uitkomst, al is het misschien langs heel andere wegen dan wij zouden verwachten. Ik wens u in die zin een gezegend kerstfeest toe.
+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bisschop van Bisdom Haarlem-Amsterdam