Verwelkomen - Nabij-zijn - Begeleiden

Onze ontmoeting met paus Franciscus

Vorig jaar brachten we als Neder­landse bis­schop­pen van 6 tot 13 no­vem­ber een ge­za­men­lijk bezoek aan Rome, het Ad Limina­be­zoek. Het was een gedenk­waar­dige week, waar we iets uit kunnen mee­ne­men voor ons bisdom en de Kerk in Neder­land. Hoogte­punt was zon­der meer de ont­moe­ting met paus Fran­cis­cus op vrij­dag­mor­gen 11 no­vem­ber.

foto: Vatican Media

Hij nodigde ons uit voor een gesprek in een harte­lijke en onge­dwon­gen sfeer. Andere bij­zon­dere en mooie momenten waren de eucha­ris­tie­vie­ringen in de Romeinse basilieken als de Sint-Pieters­kerk, de Sint-Paulus-buiten-de-Muren, de Maria Maggiore en derge­lijke, in­spi­re­rende ont­moe­tingen met verant­woor­de­lijken van de Romeinse Curie en de broe­der­lijke ver­bon­den­heid met mijn collega-bis­schop­pen. De Romeinse Curie is het bestuurs­ap­pa­raat dat de paus helpt bij het bestuur van de wereld­kerk. Dat is ver­deeld in ver­schil­lende afdelingen - die di­cas­te­ries wor­den genoemd - , bij­voor­beeld voor li­tur­gie, voor leken, gezin en leven, voor cultuur en opvoe­ding, enzo­voorts.

Verbon­den in gebed

Bis­schop Jan van Burg­ste­den, die in ons bisdom nog zeer actief is, al is hij emeritus, vervult nog steeds ver­schil­lende taken voor de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie. Maar van­wege zijn leef­tijd zag hij er toch vanaf om mee naar Rome te gaan. Helaas kon mgr. Jan Liesen, de Bis­schop van Breda, niet mee­gaan van­wege zijn ge­zond­heid. Hij ondergaat chemokuren. De even­eens zieke mgr. Harrie Smeets, Bis­schop van Roermond, was er wél bij. Zijn aanwe­zig­heid, de aanvaar­ding van zijn ziekte en zijn blij­moe­dig­heid maakten indruk op ons allen. Paus Fran­cis­cus sig­neerde meteen twee ansicht­kaarten voor Van Burg­ste­den en Liesen, toen wij hem er om vroegen. Ik denk aan deze beide broe­der-bis­schop­pen in mijn gebed.

Moed en ver­trouwen

In ons gesprek met de paus liet Fran­cis­cus merken dat hij onze situatie kende. Neder­land behoort tot de vijf meest gese­cu­la­ri­seerde lan­den van de wereld, ver­telde hij. Maar, voegde hij eraan toe, dit verlies van gods­dienstzin blijft niet beperkt tot die vijf lan­den of tot West-Europa, het is een we­reld­wijd feno­meen. Aan het einde van het gesprek zei de paus ons nog eens dat we de moed niet moesten verliezen, maar door moesten gaan met ver­trouwen. Hij vergeleek onze situatie met die van de tijd van de Makkabeeën in het Oude Testa­ment (zie de Bijbel­boeken Makkabeeën - red.): overal wer­den hei­dense leef­wij­zen inge­voerd en de meeste mensen gingen erin mee. Slechts een kleine groep bleef trouw aan geloof van de vaderen. Die groep heeft onze aan­moe­di­ging nodig. Paus Fran­cis­cus gebruikte daarvoor drie be­lang­rijke woor­den: verwel­ko­men, nabij-zijn en be­ge­lei­den.

Verwel­ko­men

Aller­eerst is be­lang­rijk dat we laten zien dat ieder welkom is en niet al tevoren uit­ge­slo­ten omdat er iets valt aan te merken op zijn of haar gedrag. Dat is vaak wel het beeld dat mensen van de Kerk hebben, kan ik uit eigen erva­ring zeggen. Zo stemde een ge­meen­teraadslid tegen een subsidie voor de res­tau­ra­tie van een grote monu­mentale kerk “omdat niet ie­der­een daar welkom is”. Na­tuur­lijk staan de deuren van de kerk gewoon open en kan ie­der­een naar binnen lopen, ie­der­een is welkom, graag zelfs! Niemand die vraagt of je wel aan alle criteria voor een perfecte gelo­vi­ge voldoet. Integen­deel, we gaan de kerk binnen met het besef dat we allen zon­daars zijn en dat we allemaal mogen groeien.

Nabij-zijn

foto: Vatican Media

Daarom is het be­lang­rijk dat we nieuwe mensen en alle anderen harte­lijke nabij­heid laten ervaren. Want soms ervaren mensen de Kerk alleen als een Instituut, niet als een ge­meen­schap waar men zorg voor elkaar draagt. Nodig ieder uit om betrokken te zijn op een manier die past bij die persoon en de weg die deze gaat en wees betrokken op mensen. Paus Fran­cis­cus gaf daar zelf een mooi voor­beeld van: toen hij op zon­dag 13 no­vem­ber op weg was naar de Sint-Pieters­kerk voor de Mis met daarna elders in het Vati­caan de maal­tijd voor de Dag van de armen, zag de paus ons staan in de hal van Casa Santa Marta, het huis waar hij woont en wij tij­dens het Ad Limina­be­zoek verbleven. We ston­den te wachten om naar de Friezen­kerk te lopen voor onze zon­dagse vie­ring en hij knoopte even een harte­lijk praatje aan. Kortom, toon dat je mensen ziet staan!

Be­ge­lei­den

Het derde woord dat de paus gebruikte was: be­ge­lei­den. Hij riep ons bis­schop­pen op de gelo­vi­gen nabij te zijn en hen niet in de steek te laten en hen te helpen te groeien in de navol­ging van Jezus Christus. De Kerk wordt kleiner, dan moeten we elkaar goed vast­hou­den in het geloof. Be­lang­rijk is dus dat we de gelo­vi­gen in­spi­ra­tie bie­den en vor­ming om gees­te­lijk te kunnen groeien. Na­tuur­lijk is deze oproep om anderen te be­ge­lei­den niet alleen voor bis­schop­pen bedoeld, die geldt ook voor pries­ters, diakens, pas­to­raal werkers en cate­chisten en eigen­lijk voor ie­der­een.

Bij ons

In ons bisdom zijn we bezig een overgang te maken naar kerk-zijn in een wij­dere regio. Dan hoor je bij een pa­ro­chie­ge­meen­schap, niet omdat je in een bepaald dorp woont maar op basis van het geloof dat je met elkaar deelt en viert in de regio. Daar­mee wor­den die drie woor­den die de paus ons als bemoe­diging meegaf, nog be­lang­rijker!

+ Bis­schop Johannes Hendriks