Geluk

In onze ka­the­draal is op 27 au­gus­tus de ‘Geloof in geluk’-route geopend. Daar is elders in deze SamenKerk veel meer over te lezen. Het pro­gram­ma van deze route, dat tot Pasen 2022 duurt, nodigt uit om je te laten in­spi­re­ren en te over­we­gen wat je gelukkig maakt. Aan die vraag wil ik niet voor­bij­gaan.

Een verlamde vrouw

In een inter­view met SamenKerk vorig jaar (zie jaargang 2020 nummer 3 - red.) heb ik ver­teld over Annie Olst­hoorn, een vrouw die langzamer­hand geheel verlamd raakte en vele jaren van haar leven op bed doorbracht. Als mis­die­naar vergezelde ik vele keren de pries­ter, die haar de heilige communie bracht; dat gebeurde tij­dens de heilige Mis, omdat haar kamer vlak bij de kapel van het zorg­cen­trum lag. Zij kon alleen haar hoofd nog bewegen, maar toch was zij altijd opgewekt en een steun voor vele mensen die met hun moei­lijk­he­den bij haar kwamen. Dan vraag je je af: Hoe kon zij zich­zelf zó vergeten en gelukkig zijn? Wat is geluk? Waar hangt geluk vanaf?

Arme mensen?

Ik ben één keer in Oeganda geweest en mocht toen ook bij een hut naar binnen kijken. De mensen die daar woon­den, bezaten eigen­lijk niets - zelfs heel weinig kle­ding; wel een plastic teiltje waar­mee ze water kon­den halen. Maar wat een vreugde en saam­ho­rig­heid was er onder de mensen in Oeganda te zien, zeker tij­dens de vie­rin­gen in de kerk!

Grote ge­zin­nen

Dat doet me trouwens denken aan de grote ge­zin­nen van vroe­ger (en nu). Als ik oudere mensen over die tijd hoor praten dat zij - vaak kleinbehuisd - deel uitmaakten van een groot gezin, komen er allerlei verhalen, maar al was het leven arm naar onze begrippen en ‘har­der’ dan nu, er was veel gezellig­heid en geluk. Dat geluk vind ik ook in de grote ge­zin­nen die ik nu soms ontmoet. Waar dat geluk in zit? Ik denk dat de saam­ho­rig­heid, de ver­bon­den­heid, de relatie met elkaar een be­lang­rijke factor is. Eenzaam­heid maakt niet gelukkig. Beter samen arm dan rijk en een­zaam.

Echt gelukkig?

Diezelfde vreugde heb ik ook in andere arme lan­den gezien, terwijl ik in Neder­land zoveel rijke mensen heb ontmoet van wie ik me sterk afvroeg of ze wel echt gelukkig waren... Ze leken me onte­vre­den. En er is meer: in die armere lan­den ontmoette ik vaak geloof, een spon­taan en blij geloof. God de Vader, Jezus en Maria zijn er dui­de­lijk aanwe­zig in het open­ba­re leven.

Wat is nodig om gelukkig te zijn?

Geluk zit dus niet in wat we bezitten, zeker niet alleen daarin. Na­tuur­lijk kunnen objectieve omstan­dig­he­den bijdragen aan ons geluks­ge­voel. Maar wie weinig nodig heeft, is eer­der gelukkig, evenals ie­der­een die zich een geest van dank­baar­heid heeft eigen gemaakt.

Want geluk zit niet alleen in wat je toe­ge­vallen is, het zit niet per se in het ont­bre­ken van moei­lijk­he­den en tegen­slagen (al kunnen som­mi­ge mensen wel heel veel te verdragen krijgen...). Geluk zit nog meer in de geest waar­mee we ons leven tegemoet tre­den: is het glas half vol of half leeg? Is het een noodlot of een uit­daging? Ont­van­gen we alles uit Gods hand en proberen we in die geest ook met de kruisen en kruisjes om te gaan? Geluk zit ook in het ant­woord op de vraag of je de Gever van alle goeds kent en herkent.

Wie God aan het werk ziet in zijn of haar leven, wie een zin en een doel bespeurt, zal zich ge­mak­ke­lijker over kunnen geven aan wat op die levensweg is voor­ge­vallen. En wat kan het be­lang­rijk zijn voor onze bele­ving van geluk als we ons meer gaan rea­li­se­ren wat écht be­lang­rijk voor ons is en wat mis­schien een te grote plaats in onze aan­dacht heeft ingeno­men! Je man of vrouw, je kin­de­ren, je ouders en dier­ba­re vrien­den zijn bij­voor­beeld veel be­lang­rijker dan een be­lang­rijke voetbal­wed­strijd, de auto, het huis of een vakantie. Geluk heeft ook te maken met het stellen van de juiste priori­teiten.

De vol­heid van geluk

De vervulling van ons verlangen naar geluk is niet op aarde: daar zal het geluk altijd breek­baar en onvol­ko­men zijn. De weg die we gaan, is die naar vol­ko­men geluk. We zullen pas helemaal gelukkig zijn als heel ons verlangen naar geluk vervuld is en dat zal pas in de hemel het geval zijn. Wij stellen ons de hemel vaak voor als een plaats, met tijd en ruimte. Maar zo is de hemel niet. De hemel is voor ons die aan het licha­me­lijke gebon­den zijn, nog on­voor­stel­baar: wat geen oog heeft gezien, wat geen oor heeft gehoord en in geen mensenhart is opge­ko­men, dat heeft God bereid voor wie Hem lief­heb­ben (vgl. Kor. 2,9). Dat is het ware geluk, de vervulling van alles. Maar ook het uit­zicht daarop maakt al gelukkig: het per­spec­tief van het eeuwig leven kleurt ons leven op aarde met mooie, lichte, vrolijke tinten. Dat geluk kan ons alleen maar ge­schon­ken wor­den door de goede God, die de Gever is van alle leven.

Ik wens U alle geluk!

+ Bis­schop Johannes Hendriks