Een Bijbelse les over vrede
gepubliceerd: dinsdag, 13 december 2016
Met de voortdurende chaos en verdeeldheid in de wereld biedt de Bijbel de verlossende kerstboodschap.
Kerstmis is het feest van de vrede. We vieren dat we een God hebben die mens geworden is om ons verlossing, vergeving en vrede te brengen. De wereld hunkert naar vrede, maar die lijkt ons steeds weer door de vingers te glippen. Waar gaan we in de fout? De heilige Schrift kan ons veel leren. In het boek Genesis lezen we al hoe in oude tijden de mens vanuit het oosten afdaalde naar de vlakte van Sinear. Afdalen vanuit het oosten betekent in Bijbelse symboliek zich verwijderen van God, van de waarheid en van de liefde. En daar, ver van God, vatte de mens het plan op om op eigen kracht een stad van vrede te bouwen, met een toren die tot de hemel moest reiken, de beroemde toren van Babel. We weten hoe het afgelopen is. Het eindigde in totale chaos en verdeeldheid. De Bijbelse les is duidelijk: alleen op eigen kracht, helemaal los van God, valt de mens onherroepelijk ten prooi aan de vernietigende krachten van haat en tweespalt. Zijn we inmiddels wijzer geworden?
The One World Tower
Toen op 11 september 2001 het World Trade Centre in New York was ingestort, zwierf een fotograaf door de puinhopen. Hij zag een verscheurde bijbel liggen en maakte een foto. Thuisgekomen keek hij nog eens goed. De foto liet duidelijk de tekst zien: “Kom laten we voor onszelf een toren bouwen”. Het zijn de woorden die de mens sprak toen hij de toren van Babel ging bouwen. Ook in New York is op deze plek een nieuwe toren gebouwd, ‘The One World Tower’, de hoogste toren van het hele continent.
De toren van Babel, Pieter Bruegel, olieverf op paneel, circa 1568, collectie Museum Boijmans Van Beuningen
De Amerikaanse Rabbi Jonathan Cahn schreef er een boek over, The Harbinger. Wat in het Nederlands zoiets betekent als ‘teken, waarschuwing’. Hij ziet een wonderlijke parallel tussen het Amerika van nu, en het oude Israël van 2700 jaar geleden. Het volk had zich van God afgekeerd, en het verbond met Hem verbroken. Ze waren vervallen tot immoraliteit, en bogen zich voor de afgod Baal. Ook toen onheil hen trof, bleven ze halsstarrig en wilden ze zich niet bekeren van hun heilloze wegen. De Bijbel schrijft: “In hun hoogmoed en de trots van hun hart beweerden ze: de bakstenen muren zijn ingestort, wij herbouwen met harde steen. De vijgebomen zijn geveld, wij zetten er ceders voor in de plaats” (Jes. 9, 10). Het is de prelude van hun ondergang.
Bij de inhuldiging van de nieuwe toren in New York gebruikt een senator plechtig precies diezelfde woorden: “De muren zijn ingestort. We zullen herbouwen met harde steen.” Ook op Ground Zero stond een vijgeboom, die door het vallende puin werd geveld. Feestelijk wordt een nieuwe sterkere boom geplant. Jonathan Cahn ziet in deze Bijbelse parallel een profetisch teken, een waarschuwing tegen de gevolgen van menselijke trots en overmoed, maar bovenal een oproep terug te keren naar God, naar Hem die niets liever wil dan onze zwakheid aan te vullen, en ons door zijn Geest te sterken.
Maranatha
Meer dan ooit heeft onze wereld God nodig, zijn liefde, zijn Geest, zijn vergeving, zijn leiding. Juist in onze tijd zien we in ongekende mate verdeeldheid groeien tussen volken, culturen, religies, en politieke ideeën. Een werkelijke Babylonische spraakverwarring. Paus Franciscus noemde het kortgeleden een virus. “Een virus van polarisatie en vijandschap dat binnendringt in het denken, het voelen en handelen van mensen.” Het geldt, zegt Franciscus, niet alleen in het groot, maar evenzeer in het klein, voor onze gemeenschappen, families, ja zelfs voor onze kerk. Wat te doen? De Bijbel richt onze blik op de geestelijke dimensie van haat en verdeeldheid. In en door menselijke tegenstellingen en belangen werkt ook de geest van de Boze, die steeds weer probeert volken, groepen en individuele mensen tegen elkaar op te zetten. Hij laat je vooral de fouten van de ander zien, vergroot die uit, en vult je hart met woede, wrok en geweld. Gods Geest doet precies het omgekeerde. Hij laat je eerder je eigen fouten zien, en juist het goede in de ander, en vult je hart met liefde, vergeving en vrede. De paus spreekt hier vaak over. Christus leert ons de geesten te herkennen. Hij geeft ons de kracht om te overwinnen. En waar wij vastlopen en onze onmacht en schuld durven erkennen, zal Hij het overnemen, en langs wonderlijke wegen redding brengen, in ons eigen leven en in de wereld.
Vredevorst
2700 jaar geleden had Jesaja al over Hem geprofeteerd: “Het volk dat ronddwaalt in het donker ziet een helder Licht. Over hen die wonen in een land vol duisternis gaat een stralend licht op... Want een kind wordt ons geboren, een zoon wordt ons gegeven. De heerschappij rust op zijn schouders. Men noemt Hem: Wonder van beleid, Sterke God, Vader voor eeuwig, Vredevorst.” Hij zou ‘Jeshua’ genoemd worden, ‘Jezus’, het Hebreeuwse woord voor veiligheid. Ooit kwam Hij weerloos en klein. Eens zal Hij wederkomen in macht en majesteit. Zoals in het duister van de nacht de morgenster de nieuwe dag aankondigt, zo licht aan de horizon van de tijd de dageraad op van het Koninkrijk Gods, dat doorheen crisis en chaos geboren gaat worden. Kerstmis nodigt ons uit om door ons leven, ons gebed en ons getuigenis, hoopvol uit te zien naar die dag van de Heer. De eerste christenen verlangden vurig naar dat moment, en baden ‘Maranatha... Kom Heer Jezus’. Bidden ook wij zoals zij: ‘Maranatha... Kom Heer Jezus, kom spoedig’. Ik wens u van harte een gezegend kerstfeest.
+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bisschop van Bisdom Haarlem-Amsterdam