De stilte in

Als je langzamer gaat, zul je alles anders ervaren; wat je tevoren niet bemerkte, zul je gaan zien als je langzamer gaat. Wondertjes zul je soms ontwaren, als je niet gehaast maar kalm passeert. Rust met bedacht­zaam­heid opent ons en helpt ons om op een dieper niveau te ervaren. De zomer kan een tijd van genade zijn.

Je ziet dat ik druk ben

Veel mensen zijn normaal druk, want er komen veel ver­plich­tingen op hen af. Je moet nog iets af hebben en dan schiet de tijd om rus­tig te zitten, te luis­te­ren en aan­dacht te hebben voor degenen die je het meest nabij zijn, er ge­mak­ke­lijk bij in. “Nu even niet, je ziet dat ik druk ben”, klinkt het dan. En ls het niet gezegd wordt, wordt het wel aan­ge­voeld: Die is te druk, heeft nu geen tijd voor mij. Hier moet ik niet mee aan­ko­men. Dat is be­grij­pe­lijk en er is soms niet on­mid­del­lijk iets aan te doen, maar eigen­lijk zou­den we altijd over reserve­tijd moeten kunnen be­schik­ken, zodat er ruimte overblijft voor mensen, vooral voor wie dringend onze aan­dacht nodig hebben.

Mensen of dingen?

Dat is trouwens ook een goede vraag: waar gaat mijn aan­dacht het meest naar uit, naar dringende zaken, naar alles wat af moet of naar de behoeften van naasten aan een dieper contact met rust en tijd? Wij doen vaak alsof de dingen die we moeten het be­lang­rijk­ste zijn, terwijl in feite het de mensen zijn die veel meer tellen.

Rust en ruimte

Wat zal bij­voor­beeld een harte­lijke ouder-kind relatie met genoeg tijd om onge­pland te kunnen praten, veel goed doen. Zo ken ik een echtpaar dat geen afwasmachine nam, omdat het samen afwassen en afdrogen zo’n be­lang­rijk moment was in het gezin. Maar ook samen eten, samen bid­den of samen iets onder­ne­men, kan heel be­lang­rijk zijn. Het gaat erom dat er de rust en ruimte is, waardoor je iets zon­der plan­ning of afspraak en mis­schien langs een omweg ter sprake kunt brengen.

En hoe het bij mij is?

Ik heb na­tuur­lijk zelf geen gezin, al heb ik wel als kind in een gezin geleefd en heb ik als pries­ter vele ge­zin­nen bezocht. En ik merk hoe be­lang­rijk rust en ruimte zijn ook om met pries­ters, diakens, cate­chisten en andere mensen met wie ik als bis­schop verbon­den ben, te kunnen spreken op een dieper dan alleen een zake­lijk niveau. Ik zou voor hen graag een goede gees­te­lij­ke vader willen zijn. Daarbij heb ik het gevoel dat mis­schien ook veel ouders hebben: dat ik tekortschiet omdat zoveel problemen aan­dacht vragen, zoveel zaken moeten wor­den gere­geld.

We zijn beperkt, het hoeft niet af...

Ook dit is iets wat we moeten leren ac­cep­teren: we kunnen zo goed moge­lijk proberen er te zijn voor anderen, maar we kunnen niet alles, we zijn maar beperkte mensen. Wat zou het mooi zijn als de mensen om ons heen tenminste de liefde zou­den kunnen ervaren in wat we zeggen en doen, ook al schiet ons doen en laten tekort doordat we lang niet alles kunnen doen wat wordt verwacht. Willen de mensen liefde kunnen ervaren dan is weer de rust en ruimte van groot belang. We kunnen beter twee dingen doen met rust en ontspan­ning, met aan­dacht en vrede, dan vier dingen gehaast en op­per­vlak­kig.

In de stilte...

Ook in onze relatie tot God zijn rust en ruimte heel be­lang­rijk. Om te kunnen bid­den is het be­lang­rijk te kunnen gaan staan in de onein­dige ruimte van de eeuwige God, om jezelf bewust te bevin­den in de aanwe­zig­heid van die goede Vader. In de Igna­ti­aanse traditie begint het gebed dan ook met de blik en vooral de aan­dacht omhoog geheven om voor ons geestesoog te zien hoe de goede God ons ziet.

Een keer per maand ga ik een dag de stilte in om God te zoeken. Op zo’n stille dag en vooral tij­dens de retraite die veel lan­ger duurt, merk ik altijd weer hoe ik God en heel mijn bestaan anders ervaar dan op ‘gewone’ dagen. De stilte veran­dert je blik en je hart. Ik denk dat dit voor bijna ie­der­een geldt.

Waarom geloven er in onze tijd zo weinig mensen? Een be­lang­rijk deel van het ant­woord lijkt mij te zijn: omdat er zo weinig stilte is en inner­lijke ruimte... Ik wens U een goede zomer, mét stilte, rust en ruimte...

+ Bis­schop Johannes Hendriks