Als we het nieuws volgen, kunnen we weleens een beetje ontmoedigd raken. Maar laten we niet ten onder gaan in de negatieve berichten, die op ons af komen. Er is ook altijd één heel mooi bericht dat alles overtreft: de Heer is verrezen!
Licht
De verrijzenis van Jezus Christus, zijn opstaan uit de dood, is voor christenen de bron van hoop en vertrouwen, dat het leven de dood overwint en dat onrecht, vernietiging en dood en al het kwade toch niet het laatste woord zullen hebben. Er is gelukkig méér dan al die narigheid. Er is licht aan het eind van iedere tunnel. De verrijzenis van Jezus Christus biedt een hoopvol uitzicht én zijn opstanding ten leven vraagt van ons een voortdurende inzet om een ‘cultuur van de dood’, van geweld en destructie, te bestrijden met de vreedzame wapens van ons geloof.
Cultuur van het leven
De H. Paus Johannes Paulus II heeft in zijn encycliek Evangelium vitae (1995) de tegenstelling ‘cultuur van het leven’ en ‘cultuur van de dood’ uitgewerkt om de wereld van onze tijd te karakteriseren. Die pauselijke uitspraken zijn beroemd geworden. De cultuur van de dood wordt volgens deze paus gekenmerkt door aanslagen op het menselijk leven en de menselijke waardigheid: geweld, racisme, oorlog, onderdrukking, het laten voortbestaan van (extreme) armoede, aantasting van het leefklimaat, maar ook abortus en euthanasie, eigenlijk alles wat het leven zelf en het goed samenleven van mensen als broeders en zusters bedreigt.
Respecteer het menselijk leven
In de tijd dat deze paus zijn encycliek publiceerde, vonden velen die tegenstelling overdreven en er waren en zijn veel mensen, die van mening zijn dat abortus een recht van de moeder is en euthanasie een recht van iedere persoon en dus niet bij deze opsomming horen. Maar paus Johannes Paulus II en ook onze huidige paus Franciscus geven aan dat het respect voor het menselijk leven absoluut moet zijn, in alle omstandigheden, en dat dit respect niet afhankelijk moet zijn van menselijke gevoelens of omstandigheden.
Een afweging
Ieder mens heeft zijn eigen redenen en motieven; mensen raken er helaas al te vaak van overtuigd dat zijzelf een doel nastreven dat alle middelen rechtvaardigt en dat het door de paus gevraagde respect voor hen in deze situatie niet geldt. Maar het menselijk leven is heilig en moet onaantastbaar zijn. Zelfs als het om een ernstige misdadiger gaat, accepteren we in beschaafde samenlevingen geen doodstraf meer; voor de bescherming van de samenleving zijn er dan andere oplossingen.
Stop die oorlogen
Je zou dat wel uit willen schreeuwen tegenover de leiders van de volkeren, die in bloedige oorlogen verwikkeld zijn: Ieder mensenleven verdient respect en moet geëerbiedigd worden. De mens is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis (vergl. Gen. 1), met een onsterfelijke ziel, een vrije wil en met een doel en een opdracht om ethisch te handelen. Stop toch die vreselijke slachtpartijen, die oorlogen heten.
Uitzonderingen
Maar zijn hierop geen uitzonderingen? Als je iemand doodt uit medelijden bijvoorbeeld, is dat niet heel anders? Meeleven met de situatie van anderen is heel goed en belangrijk, toch moeten we soms ook weer een beetje afstand nemen om ‘het hele plaatje’ te zien. Soms wil je iemand wel heel graag houden, maar moet je iemand die er slecht aan toe is, loslaten en niet meer allerlei medische behandelingen toepassen. Maar als je jezelf doodt of een ander, ga je een grens over, die je niet zou moeten passeren. Objectieve waarden en normen zijn dan heel belangrijk, want het gevoel is niet alles. Soms moet je tegen je gevoel ingaan, want je gevoel wijst nu eenmaal niet altijd de goede weg, zeker niet als je triest en somber bent. Bepaalde waarden moeten altijd blijven. Zo’n waarde is: respect voor ieder menselijk leven.
Compassie
Dat wil niet zeggen dat we altijd met harde oordelen klaar moeten staan. Zeker in het geval van een vrouw, die kiest voor abortus, of ernstig zieke mensen, die kiezen voor euthanasie, is compassie op zijn plaats: mensen maken zo’n keuze vaak omdat ze erg opzien tegen een geboorte van het kind, dat zij dragen, of tegen het lijden, dat hun ziekte met zich mee brengt.
Een treurige euthanasie
Een bekend politicus die met zijn vrouw voor euthanasie koos, had - volgens verschillende interviews - in de jaren ervoor steeds meer geloofstwijfels gekregen en angst voor de toekomst. Ik vind de weg van de duoeuthanasie die hij heeft gekozen treurig en geen goed voorbeeld. Je hebt bij twijfel en angst Gods hulp nodig om te kunnen leven met vertrouwen en met een gelovige overtuiging te handelen: respecteer Gods gebod en kies met zijn hulp voor het leven. Bidt en vertrouw! We kunnen dat niet zonder Gods hulp en we moeten niet hard oordelen als iemand dan niet zo sterk was.
Vrede zij u
Laten we strijden voor een cultuur van het leven: tegen de oorlog, tegen de armoede, tegen het omgaan met mensen als wegwerpproduct en vóór de eerbied voor alle menselijk leven. Dat is meer nodig dan ooit. De verrezen Heer zei: “Vrede zij U” (Joh. 20,20). Dat was een wens én een opdracht. Laten we werken en leven voor vrede, voor een cultuur van het leven.
In de tijd dat deze paus zijn encycliek publiceerde, vonden velen die tegenstelling overdreven en er waren en zijn veel mensen, die van mening zijn dat abortus een recht van de moeder is en euthanasie een recht van iedere persoon en dus niet bij deze opsomming horen. Maar paus Johannes Paulus II en ook onze huidige paus Franciscus geven aan dat het respect voor het menselijk leven absoluut moet zijn, in alle omstandigheden, en dat dit respect niet afhankelijk moet zijn van menselijke gevoelens of omstandigheden.