Woord van de bisschop

Kerstmis als weg naar het Licht

Als ik dit schrijf is het nog no­vem­ber. We hebben zojuist het militair requiem gevierd. Ik heb onder andere een anekdote ver­teld uit de tijd van de Koude Oorlog.

Het was tij­dens de Cuba­cri­sis. Een Russische onder­zeeër probeerde de blok­kade te door­bre­ken. Een Ameri­kaans schip wierp diepte­bom­men, niet als aanval, maar als waar­schu­wing. Door een van de bommen viel echter het hele com­mu­ni­ca­tie­sys­teem van de onder­zeeër uit. Nu waren ze volle­dig aangewezen op hun eigen noodprotocol. Dat voorzag dat ze bij een aanval hun raketten moesten afschieten. Wel moest de commandant tezamen met zijn twee hoogste officieren de beslis­sing nemen. De commandant meende dat de vijan­de­lijk­he­den waren be­gon­nen en wilde lanceren. De tweede officier wei­gerde. Wij hebben niets geweten. We leef­den rus­tig ver­der, onbewust van het feit dat ook ons lot op dat moment in han­den lag van één jonge marine officier, ergens diep onder de opper­vlak­te van de zee; een jonge man die z’n geweten volgde en open was voor de Geest.

Een erva­ring met het Licht

Daarover gaat het ten diepste ook met Kerst­mis. Christus is geko­men als een Licht in de duisternis van de wereld en van ons eigen hart, schrijft Johannes. Kerst­mis is dan ook primair een vraag aan ons allen: Aanvaar­den we dit Licht, zoals de her­ders en de wijzen, of wijzen we het af, zoals Herodes. Mensen kunnen het afwijzen, maar soms net zoals Paulus op zijn weg naar Damascus, plot­se­ling door het Licht wor­den geraakt, en ver­an­de­ren.

foto: Eric van Teijlingen

Mozaïek gemaakt door Marko Rupnik in het hei­lig­dom van Padre Pio (Italië)

Twee Ameri­kaanse professoren is het over­ko­men. Hun verhaal gaat de laatste jaren over de wereld. De ene is Howard Storm. In z’n colleges spotte hij regel­ma­tig met God en geloof. Een stu­dente besloot voor hem te gaan bid­den. Ze hield het jarenlang vol. Toen werd hij ziek, en zweefde op de rand van de dood. Hij kreeg een bijna-dood­er­va­ring. Hij zag en voelde een grandioos en liefde­vol Licht, maar werd steeds dieper getrokken in de duisternis. Paniek overviel hem. Uit zijn kin­der­tijd herinnerde hij zich een gebedje tot Jezus. Hij bad voor het eerst na vele jaren. Ineens stond Jezus naast hem en trok hem weg voor de poorten van de hel. Daarna werd hij in de geest mee­ge­no­men naar andere werel­den. Geheimen wer­den hem geopen­baard. Hij heeft het tot zijn missie gemaakt om de mens­heid te overtuigen van de reali­teit van gees­te­lij­ke dingen, en van Jezus als onze Messias, Redder, de enige weg naar eeuwig leven en geluk.

Nog een erva­ring

Kerst­mis is het feest van zijn geboorte, maar ook van de Moeder die Hem te wereld heeft gebracht. Uit haar, en haar alleen, heeft Hij het vlees aan­ge­no­men, zoals de Schrift ons leert.

Nu zou­den we zeggen, niet alleen het vlees, maar z’n hele DNA en genen­kaart. Het tekent de enorme bete­ke­nis die Maria heeft in Gods heils­plan. Dit werd op bij­zon­dere wijze verklaard aan een andere Amerikaan, de Joodse hoog­le­raar Economie aan de Harvard University, Roy Schoeman. Hij praktiseerde geen religie, maar wor­stelde wel met de grote levens­vra­gen. Op een nacht voelde hij een hand op zijn sch­ou­der, die hem leidde naar een soort ruimte. Daar zag hij een jonge vrouw van adembe­ne­mende schoon­heid. Ze bood hem aan om z’n vragen te beant­woor­den. Hij was zo verbluft dat hij alleen nog kon uit­bren­gen: “Hoe kunt u zo glorieus zijn?” Ze glim­lachte, keek naar boven en zei: “Ik ben een schepsel, Hij is alles”. Daarna kon hij alleen nog vragen: “Wie bent U?” Ze ant­woordde: “Ik ben de dochter van de Vader, de Moeder van de Zoon, de bruid van de heilige Geest”. In deze woor­den ligt het hele geheim van ons geloof vervat. Het mysterie van de Drie-ene God, van het Kind van Beth­le­hem – Zoon van God en Zoon van mensen – en van Maria, door haar unieke uit­ver­kie­zing “de oor­zaak van onze Verlos­sing”, zoals al in de eerste eeuwen de Kerk­va­der Ireneüs het formuleerde.

Kerst­mis stelt ons voor een keuze

Voor Roy Schoeman werd deze erva­ring een weg, niet alleen naar het chris­ten­dom, maar ook naar het katho­lie­ke geloof. Velen van ons zou­den graag zo’n erva­ring hebben, maar het wordt in Gods wijs­heid gegeven aan de een altijd ten dienste van de ander. “Zalig die niet zien, en toch geloven”, zei de Heer tenslotte zelf. Met Kerst­mis vieren we dit feest van ver­ge­ving en verlos­sing. Hij is geko­men, zoals de Bijbel zegt, om ‘ons te verlossen door de ver­ge­ving van onze zon­den’. Door zijn menswor­ding, kruis en opstan­ding, bewerkt Hij niet alleen ver­ge­ving, maar neemt ook de con­se­quenties van onze zon­den weg door ze zelf te dragen. Dat kan alleen de Zoon van God, de mens gewor­den liefde, het Kind van Beth­le­hem. Daar hebben zelfs de grootste mystici, filosofen en andere reli­gi­euze lei­ders ons niet veel te bie­den. Nu nog staan we in de genade. Eén moment is genoeg om de hand te grijpen die God ons in Jezus reikt.

Wie oprecht het kwaad van zijn leven berouwt en belijdt, en bereid is nieuwe wegen te gaan naar Gods wil, die zal volle­dig ver­ge­ving en ver­zoe­ning ont­van­gen. Hij zal gered zijn voor tijd en eeuwig­heid. Dat is de belofte die we elk jaar vieren bij de geboorte van onze Ver­los­ser. Moge deze kerst ons extra in­spi­re­ren die hand te grijpen die de Heer ons reikt, en ons dichter brengen bij God en bij elkaar. In die zin wens ik u allen van harte een Zalig kerst­feest.