Synode 2021 - 2023
Februari-editie bisdomblad SamenKerk
In oktober 2021 opende paus Franciscus de eerste fase van de bisschoppensynode van 2023 over synodaliteit. Deze eerste fase vindt plaats in alle bisdommen over de hele wereld - ook in het onze - en duurt tot augustus 2022. Volgend jaar vinden bijeenkomsten plaats per werelddeel en in oktober 2023 is de Synode in Vaticaanstad in Rome.
Wereldwijd
Paus Franciscus heeft de hele Kerk uitgenodigd voor een wereldwijde Synode. Hij vraagt ons om samen te komen om de vraag te bespreken hoe we meer als één (geloofs) gemeenschap kunnen optrekken, waarbij iedereen zich betrokken voelt en iedereen zich inzet om de Blijde Boodschap van Jezus uit te dragen. De paus vraagt ons om met een open hart naar elkaar te luisteren, zonder eisen en voorwaarden. En om vooral ook die mensen uit te nodigen, die minder vaak gehoord worden zoals migranten en jongeren.
In ons bisdom
In gesprek met elkaar...
Caritas in de Zaanstreek
Op dinsdag 9 november 2021 was er een synodale uitwisseling met vrijwilligers van de caritas in de Zaanstreek. Na het bidden van het synodegebed luisterden ze naar elkaars ervaringen rondom het thema ‘samen onderweg zijn’ in de plaatselijke kerkgemeenschappen en in het werk van de caritas. Welke vreugde en inzichten leveren deze ervaringen op en welke obstakels worden ervaren? Na een eerste ronde, bespraken zij waar de stem van de Geest hoorbaar was in deze ervaringen. Welke dingen moeten we versterken, wat kan anders, welke mogelijkheden openen zich voor ons?
Er kwamen diverse verhalen naar voren van verdriet, frustratie en van pijnlijke wonden, miskenning ook. Positieve ervaringen betroffen vooral plaatselijke activiteiten. Daar waar het lukt om mensen te helpen, die in nood zijn, en daar waar mensen onderlinge verbondenheid in de kerkgemeenschappen ervaren. Koffiedrinken op zondag na de viering is zo’n belangrijk moment.
Ook de zorgen over de steeds kleiner en grijzer wordende Kerk werden besproken: wie zet straks het werk van de caritas voort? Wat is de toekomst van onze gemeenschap? Hoe betrekken we jongeren erbij? Het gevoel dat we in alarmfase één zijn, is sterk. Net als bij het klimaat: als we nu niets doen, zijn we er straks niet meer.
Een belangrijke ontdekking was dat we, van hoog tot laag, meer aan de buitenwereld moeten vertellen wat we doen. Andere kerken en niet-kerkelijke organisaties doen dat al. We moeten het positieve verhaal vertellen en aanwakkeren. Dat vinden we moeilijk, want we zijn bescheiden en het gaat niet om ons, maar we moeten er wel aan werken. De vrijwilligers vonden het een bijzondere ervaring om zo met elkaar te spreken en naar elkaar te luisteren. Niemand wist hoe de avond zou verlopen. De aanwezigen waren open en eerlijk, ook over de moeilijke zaken en toch sloten ze de avond af met nieuwe inspiratie. Ze stelden vast dat de plaatselijke geloofsgemeenschappen niet hoeven te wachten op de bisschoppensynode van volgend jaar, maar nu al hun voordeel kunnen doen met de vruchten van de Geest van deze bijeenkomst.
In alle tien dekenaten van ons bisdom worden de komende weken bijeenkomsten gehouden. Hoe en waar is afhankelijk van de coronamaatregelen. Er zijn ook gesprekken met diverse overlegstructuren in ons bisdom. Van ieder gesprek wordt een kort verslag gemaakt. In mei-juni worden de verslagen van de zeven Nederlandse bisdommen gebundeld en er gaat uiteindelijk vanuit Nederland één verslag naar Rome als voorbereiding op de tweede fase van de synode eind dit jaar en de bisschoppensynode in Rome in oktober 2023. “Het doel van de Synode is niet om documenten te produceren, maar om dromen te laten kiemen, hoop te laten opbloeien, wonden te helen, relaties te weven, van elkaar te leren en een positief denkbeeld te creëren dat de geesten verlicht, de harten verwarmt, en de handen versterkt,” aldus paus Franciscus.
Wat levert het op?
Wat zal dit proces ons opleveren, vraagt u zich misschien af. Gaat er echt iets veranderen in de Kerk, of zijn de deelnemers straks alleen maar teleurgesteld?
Dat heeft alles te maken met onze verwachtingen. Als deelnemers naar een synodebijeenkomst gaan om eigen wensen binnen te slepen, dan is het gedoemd te mislukken. Een synode is geen debat of onderhandeling, waarbij één partij wint of een compromis wordt gesloten. Het is wel de plek om ervaringen, pijnpunten en verlangens met elkaar te delen en serieus te nemen. Wanneer we oprecht luisteren en elkaar serieus nemen, kan de heilige Geest ons helpen om tegenstellingen en obstakels te overwinnen. Er openen zich nieuwe mogelijkheden en wegen, die we eerder niet gezien hadden. In plaats van de strijd tussen standpunt A en B, ontdekken we vanuit A en B de weg naar C.
We noemen dit een proces van luisteren en onderscheiden. Als we leren om zo bij elkaar te komen, dan zal onze Kerk veranderen. Voor de wereldkerk zal dit misschien pas op lange termijn herkenbaar zijn. Zie het als een groot schip, dat één graad van koers verandert. Je ziet het verschil eerst niet, maar in de loop van de reis komt het op een heel ander punt uit. Ter plaatse zullen we eerder merken dat ons gemeenschapsgevoel groeit en zullen meer mensen zich betrokken voelen en vreugde beleven aan onze Kerk.
(dit artikel verscheen in het februari-nummer van bisdomblad SamenKerk)
