De wijzen uit het oosten

Van Kribbe tot Kerststal

Toen dan Jezus te Betlehem geboren was ten tijde van koning Herodes, kwamen er te Jeru­za­lem Wijzen uit het oosten en vroegen: “Waar is de pas­ge­bo­ren koning der Joden? Want wij hebben zijn ster in het oosten gezien en zijn geko­men om Hem onze hulde te brengen.” Toen koning Herodes dit hoorde, werd hij verontrust en heel Jeru­za­lem met hem. Hij riep alle hoge­pries­ters en schrift­ge­leer­den van het volk bijeen en legde hun de vraag voor, waar Christus moest geboren wor­den. Zij ant­woord­den hem: “Te Betlehem in Juda.” Daarop zond hij hen naar Betlehem.” En zie, de ster die zij in het oosten gezien had­den, ging voor hen uit totdat zij boven de plaats waar het Kind zich bevond stil bleef staan. Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind met zijn moe­der Maria en op hun knieën neer vallend betuig­den zij het hun hulde. Zij haal­den hun schatten te voorschijn en boden het geschenken aan: goud, wierook en mirre. En in een droom van Godswege gewaar­schuwd niet meer naar Herodes terug te keren, ver­trok­ken zij langs een andere weg naar hun land.

Wijzen uit het oosten brengen een bezoek. Magiërs, staat er in de oor­spron­ke­lijke, Griekse, tekst. Zij beston­den echt en hiel­den zich in waar­schijn­lijk Perzië (thans: Iran) bezig met het lezen van geheime bood­schappen in de sterren. En die ster, die zij volg­den, was waar­schijn­lijk een ver­schijn­sel dat zich had voor­ge­daan, een bepaalde stand van planeten.

Dit is hoe Matteüs over de geboorte van Jezus verhaald. Wat mysterieuze figuren met curieuze geschenken. Waar de her­ders van Lucas heel lokaal waren, voert Matteüs deze personen ten tonele. Het voedde de fantasie. Al snel werd dit verhaal uitge­beeld, bij­voor­beeld op een sarcofaag uit de tweede eeuw. Wijzen wer­den koningen. Het werd een reis een uit duizend-en-één nacht met een stoet aan kamelen. Nergens staat het getal drie, maar we hebben ze drie namen gegeven: Balthasar, Caspar en Melchior. Een van hen is jeug­dig, een ander van middel­ba­re leef­tijd en de derde ouder. De een ziet er uit als een Europeaan, de ander uit Klein-Azië en de laatste uit Afrika. In de spreek­taal noemen we 6 januari Drie­ko­nin­gen.

Toch doet het helemaal geen afbreuk aan dit mooie Bijbelse verhaal. Integen­deel. De bete­ke­nis van het verhaal wordt alleen maar nog helder­der: ie­der­een is welkom bij dit Kind en zijn moe­der Maria. De Kerk is voor ie­der­een. Todos! Todos! Todos!, liet paus Fran­cis­cus de jon­ge­ren van de Wereld­jon­ge­ren­da­gen van au­gus­tus 2023 in Lissabon, Portugal, hem nazeggen: de Kerk is er voor ie­der­een. Ook als je er anders bent, van elders komt...

(dit is de laatste bijdrage in de serie Van Kribbe tot Kerst­stal; in het gelijknamige boekje van Erik Borgman is echter geen apart hoofd­stuk over de wijzen, maar we von­den dat die op de bisdom­web­site niet mocht ont­bre­ken)