Gedwongen vertrek voormalig pastoor uit pastorie Vredeskerk

De voor­zie­ningen­rechter van de recht­bank Am­ster­dam heeft eind de­cem­ber 2020 ingestemd met het verzoek van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam en de pa­ro­chie van Onze Lieve Vrouw Koningin van de Vrede te Am­ster­dam om de voor­ma­lige pastoor van deze pa­ro­chie, drs. P. Th. Valke­ring te verplichten om de pastorie te verlaten.

Het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam betreurt het in hoge mate dat de gang naar de rechter nood­za­ke­lijk was om een doorbraak te forceren. “Deze zaak kent alleen maar verliezers”, aldus de Haar­lemse bis­schop mgr. dr. Jan Hendriks.

Het vertrek uit de pastorie is de logische con­se­quentie van het besluit van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam om Valke­ring te ontslaan uit het ambt van pastoor van de Am­ster­damse pa­ro­chie wegens onder meer schen­ding van de celi­baatsver­plich­ting. De directe aan­lei­ding voor het ont­slag was de gang van zaken rond het autobio­gra­fische boek dat Valke­ring in april 2019 publi­ceerde, waarin hij zeer open­lijk schreef over gedrag dat onverenig­baar was met het celi­baat waartoe hij zich bij zijn diaken­wij­ding vrijwillig heeft verplicht. Ook eer­dere publi­ca­ties en gedra­gingen droegen bij aan dit besluit.

De toen­ma­lige bis­schop, mgr. dr. Jos Punt onthief Valke­ring op 24 juni 2019 uit zijn ambt als pastoor van de Vredes­kerk. Dit besluit is in mei 2020 door het Vati­caan beves­tigd. Het bisdom stuurde in het verlengde van dit ont­slag als pastoor van de Vredes­kerk op 21 juli 2020 een verzoek aan betrok­ke­ne om de bijbe­ho­rende ambtswo­ning uiter­lijk 15 no­vem­ber 2020 te verlaten. Dit verzoek werd in ok­to­ber van dat jaar herhaald.

Ondanks deze herhaalde verzoeken van het bisdom om de ‘ambtswo­ning’ - die eigendom is van de pa­ro­chie - te verlaten, is daar tot op heden geen gevolg aan gegeven. Het bisdom heeft Valke­ring een nieuwe woning aan­ge­bo­den. Daar kan hij ook na zijn vertrek uit de pastorie van de Vredes­kerk terecht. Valke­ring heeft tevens de moge­lijk­heid om zelf alternatieve woon­ruim­te te zoeken.

Omdat Valke­ring zich bleef ver­zet­ten tegen deze verhui­zing heeft het bisdom zich moeten wen­den tot de voor­zie­ningen­rechter van de recht­bank Am­ster­dam. Deze heeft het bisdom op 30 de­cem­ber 2020 in het gelijk gesteld. De recht­bank ver­oor­deelde Valke­ring en een medebewoner van de pastorie om deze binnen zes weken te verlaten. Het bisdom hoopt van harte dat Valke­ring tij­dig aan deze uit­spraak van de rechter gevolg wil geven zodat het niet nodig zal zijn om dit door een deur­waar­der te laten effectueren.

De hui­dige bis­schop van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam, mgr. dr. Jan Hendriks vindt het spij­tig en pijn­lijk dat er opnieuw een inci­dent ont­staat na de ver­trouwens­breuk van bijna twee jaar gele­den tussen het bisdom en de toen­ma­lige pastoor van de Vredes­kerk. Alhoewel de bis­schop voort­du­rend zijn waar­de­ring voor Valke­ring als mens en als pries­ter heeft uit­ge­spro­ken, heeft hij steeds herhaald dat iedere pries­ter is gehou­den aan de celi­baats­be­lof­te. Wanneer een pries­ter meent deze belofte niet vol te kunnen of willen hou­den, dan wordt het onmoge­lijk om nog lan­ger als pries­ter te func­tio­ne­ren. Het bisdom heeft Valke­ring na zijn ont­slag een jaar de tijd gegeven om zich te be­zin­nen over zijn toe­komst als celi­ba­tair pries­ter.

Bis­schop Jan Hendriks: “Ook voor de pa­ro­chie is het verschrikke­lijk dat je naar de rechter moet om een voor­ma­lige pastoor uit de ambtswo­ning te zetten. We hebben echt alles gedaan om dit te voor­ko­men en ons steeds zeer cle­ment opge­steld. Maar wanneer iemand zich blijft ver­zet­ten tegen onvermij­de­lijke con­se­quenties van per­soon­lijke keuzes om een eigen weg te gaan die niet strookt met de voor­schriften van onze Kerk, dan is zoiets op een zeker moment niet meer vol te hou­den. We verkeren al bijna twee jaar in een soort niemandsland. Nu is voor alle betrok­ke­nen het moment geko­men om knopen door te hakken. Ik hoop dat Pierre Valke­ring bereid is om hier­voor een open en eer­lijk gesprek aan te gaan.”

Nadere toelich­ting inzake Pierre Valke­ring

In de publi­ci­teit rond het vertrek van drs. Pierre Valke­ring, pries­ter van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam en voor­ma­lig pastoor van de Am­ster­damse pa­ro­chie O.L.V. Koningin van de Vrede, zijn veel ver­schil­lende zaken naar voren geko­men. Dat kan moge­lijk tot ver­war­ring hebben geleid. Daarom hechten wij eraan toch enige dui­de­lijk­heid te geven.

Deze pijn­lijke en verdrie­tige situatie vindt steeds weer zijn oorsprong in de pre­sen­ta­tie van het autobio­gra­fische boek Ontkleed niet naakt staan, dat Pierre Valke­ring bij de vie­ring van zijn 25-jarig pries­ter­jubi­leum in maart 2019 pre­sen­teerde. Voor de meeste pa­ro­chi­anen maar ook voor het bisdom kwam dit boek als een vol­slagen verras­sing. De plot­se­linge publi­ca­tie van zijn ‘seksuele autobio­­gra­fie’ door de toen­ma­lige pastoor heeft binnen (en buiten) de pa­ro­chie voor ver­won­dering, verdriet en ver­deeld­heid gezorgd. Op zeer expliciete wijze schetst Pierre Valke­ring over een langdurig tijdsverloop een breed scala aan seksuele ac­ti­vi­teiten die onverenig­baar zijn met de celi­ba­taire levens­staat waartoe iedere pries­ter zich bij zijn wij­ding heeft verplicht.

Autobio­­gra­fie

Omdat Pierre Valke­ring in zijn autobio­­gra­fie zeer open­lijk beschreef hoe hij stelsel­ma­tig zijn celi­baats­be­lof­te heeft geschon­den en er daarover geen twijfel meer kon zijn, heeft de bis­schop besloten Valke­ring als pries­ter te suspen­de­ren. Kort daarop is hij ook ontheven uit zijn ambt van pastoor.

Be­zin­nings­pe­rio­de

De bis­schop heeft Pierre Valke­ring opgedragen om een be­zin­nings­pe­rio­de met be­ge­lei­ding in acht te nemen, ten­ein­de hel­der­heid te ver­krij­gen over zijn toe­komst als pries­ter en met name of hij in staat zou zijn om duur­zaam een celi­ba­taire levens­stijl in acht te kunnen en willen nemen. De bis­schop heeft bovendien aange­ge­ven dat, wanneer zowel Pierre Valke­ring zelf als het bisdom ervan overtuigd zou­den zijn dat een duurzame toe­komst als celi­ba­tair pries­ter rea­lis­tisch zou zijn, ook de moge­lijk­heid van een nieuwe pas­to­rale benoe­ming in beeld zou kunnen komen. Gezien alle gebeur­te­nissen in de Vredes­kerk­paro­chie sloot de bis­schop een (her)benoe­ming in deze pa­ro­chie of andere pa­ro­chie in Am­ster­dam bij voor­baat uit.

Pastorie

Het logische gevolg van deze besluiten was dat Pierre Valke­ring de pastorie - de ambtswo­ning van de pa­ro­chie - zou moeten verlaten en daar­mee ook ruimte zou geven aan de nieuwe pastoor om in de pastoriewo­ning zijn intrek te nemen. Ondanks het aanbod van een nieuwe woning heeft Pierre Valke­ring helaas steeds gewei­gerd om de in­struc­ties van het bisdom om de ambtswo­ning te verlaten op te volgen. Het bisdom had daarom geen andere moge­lijk­heid dan naar de rechter te stappen. De recht­bank heeft het bisdom in het gelijk gesteld en beslist dat Pierre Valke­ring de pastorie binnen zes weken diende te verlaten.

Ontrui­ming

Omdat Pierre Valke­ring niet vrijwillig wilde voldoen aan het vonnis moest er helaas een deur­waar­der wor­den ingeschakeld om de ontrui­ming te effectueren. Het tumult dat deze ge­dwon­gen verhui­zing op 12 februari jongst­le­den wederom voor de pa­ro­chie heeft veroor­zaakt, betreuren wij in hoge mate.

‘Taboe op homo­sek­sua­li­teit’

In inter­views die Pierre Valke­ring na zijn ont­slag als pastoor van de Vredes­kerk­paro­chie heeft gegeven, brengt hij steeds naar voren dat dit veroor­zaakt zou zijn door het ‘taboe op homo­sek­sua­li­teit’ dat binnen de katho­lie­ke Kerk zou bestaan. Het bisdom wijst die koppeling van de hand. De reden voor zijn ont­slag is gelegen in hetgeen hij zelf in de voornoemde autobio­­gra­fie schrijft over zijn seksuele gedra­gingen die onverenig­baar zijn met de celi­baats­be­lof­te die iedere pries­ter vrijwillig aflegt. Ook wanneer deze seksuele han­de­lin­gen een hetero­sek­su­eel karakter zou­den hebben gehad, was de bis­schop tot dezelfde con­clu­sie geko­men en was ont­slag en suspensie onvermij­de­lijk geweest. Het had moge­lijk anders kunnen lopen wanneer Valke­ring er níet voor had gekozen om met de publi­ca­tie van een boek ie­der­een te verrassen maar het gesprek met de bis­schop aan was gegaan over zijn problemen met het celi­baat. Dan had­den zij samen afspraken kunnen maken rond bij­voor­beeld coaching.

Ge­hoor­zaam­heid

Tot op de dag van vandaag heeft Pierre Valke­ring geen aan­vang willen maken met een be­zin­nings­pe­rio­de. Eerder daarover gemaakte afspraken wilde hij niet effectueren. Daardoor is een nieuw probleem ontstaan. De relatie tussen een bis­schop en een pries­ter heeft een hië­rar­chisch karakter. Bij de wij­ding belooft een pries­ter ge­hoor­zaam­heid aan zijn bis­schop (en de paus). Dit impli­ceert geen kadaverdiscipline maar wel de bereid­heid van een pries­ter om gehoor te geven aan de (rede­lijke) opdrachten die een bis­schop aan een pries­ter geeft. Pierre Valke­ring geeft voort­du­rend blijk van zijn onwil en/of on­ver­mo­gen om aan deze ge­hoor­zaam­heid een po­si­tie­ve invulling te geven. Dat maakt het herstel van ver­trouwen dat nodig is om de on­der­lin­ge ver­hou­dingen te ‘normaliseren’ en te mogen rekenen op een goed en duur­zaam func­tio­ne­ren van Pierre Valke­ring als pries­ter van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam extra ge­com­pli­ceerd.

Melding

Recent heeft Pierre Valke­ring bovendien de sug­ges­tie gewekt dat zijn ont­slag te maken zou hebben met een mel­ding die in 2018 is binnenge­ko­men bij het Meld­punt Grens­over­schrij­dend Gedrag RKK van­wege moge­lijk ongepast gedrag. Enkele maan­den voor de pre­sen­ta­tie van zijn autobio­­gra­fie heeft de bis­schop met Pierre Valke­ring over deze mel­ding, samen met een aantal andere on­der­wer­pen (o.a. publi­ca­ties en deelname aan de Gaypride), ge­spro­ken. Pierre Valke­ring is daarna in de gelegen­heid gesteld ook schrifte­lijk te rea­geren, hetgeen hij ook heeft gedaan. De bis­schop heeft geen aan­lei­ding gezien een nader onder­zoek naar aan­lei­ding van de mel­ding in te stellen. De met Pierre Valke­ring be­spro­ken on­der­wer­pen en zijn reactie daarop waren voor de bis­schop wel aan­lei­ding hem begin 2019 na­druk­ke­lijk te vragen coaching te krijgen en hel­der­heid te scheppen over zijn celi­baats­be­le­ving.

Besluit

Het besluit om hem als pastoor te ontslaan en als pries­ter te suspen­de­ren was gestoeld op de celi­baatschen­ding en de onge­hoor­zaam­heid en niet, zoals Pierre Valke­ring wil sug­gereren, op de voornoemde mel­ding. Wij vin­den het daarom niet nodig ver­der in te gaan op deze mel­ding maar willen wel be­na­druk­ken dat het niet ging om moge­lijk seksueel mis­bruik of een andere vorm van erns­tig grens­over­schrij­dend gedrag maar meer in de sfeer lag van de pru­dentie die van een pries­ter verwacht mag wor­den. De mel­ding heeft overigens niet geleid tot een formele klacht.

Beroep

Pierre Valke­ring is in beroep gegaan in Rome tegen zijn ont­slag als pastoor en suspensie als pries­ter maar in Rome zijn de besluiten bekrach­tigd, ook door de Paus. Daarna heeft hij nog een beroep op de Paus gedaan met het verzoek om de zaak te heropenen van­wege de voornoemde mel­ding, maar dat verzoek is door de Paus afgewezen. Dat er nog een hoger beroep in de ker­ke­lijke pro­ce­dure zou lopen, is dan ook onjuist. Er loopt bij het Gerechtshof Am­ster­dam nog wel een hoger beroep tegen het besluit van de recht­bank om het verzoek tot ontrui­ming van de pastorie toe te wijzen.

Nieuwe start

Het pa­ro­chie­bestuur van de Vredes­kerk heeft in deze hele moei­lijke periode steeds ge­pro­beerd om de rust en vrede in de pa­ro­chie te bewaren. Het bisdom is het pa­ro­chie­bestuur daarvoor zeer erkente­lijk. Het pa­ro­chie­bestuur hoopt met de nieuwe pastoor en alle pa­ro­chi­anen won­den te helen en een nieuwe start te maken. Daarvoor willen wij hen van harte onze steun toezeggen.

Haar­lem-Am­ster­dam, februari 2021

Reactie op uitzen­ding EenVandaag 20 maart 2021

Het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam heeft met verba­zing kennis geno­men van de aan­kon­di­ging van drs. Pierre Valke­ring, pries­ter van het bisdom, om een juri­dische pro­ce­dure te beginnen tegen mgr. dr. J. Hendriks, de bis­schop van Haar­lem-Am­ster­dam, zoals werd gemeld in de uitzen­ding van EenVandaag op 20 maart jongst­le­den.

De inzet van de moge­lijke pro­ce­dure is een mel­ding bij het Meld­punt Grens­over­schrij­dend Gedrag RKK, die onder meer ging over situaties met min­der­ja­rigen waar Valke­ring bij betrokken zou zijn geweest. Volgens Valke­ring zou de bis­schop die mel­ding "klakkeloos hebben over­ge­no­men" en is hij in ver­band gebracht met "een pedo­sek­su­ele sfeer", zoals hij dat in de uitzen­ding noemde. Dit zou volgens hem hebben door­ge­werkt in het besluit van het Vati­caan om hem te schorsen als pries­ter en te ontslaan als pastoor.

De verwijten van Valke­ring zijn ongefun­deerd.

Het besluit van de bis­schop om Valke­ring te ontslaan als pastoor en te schorsen als pries­ter was gebaseerd op het langdurig schen­den van de celi­baatsver­plich­ting - waarover hij zelf uit­voerig schreef in de autobio­­gra­fie die hij bij zijn 25-jarig pries­ter­jubi­leum pre­sen­teerde - en het schen­den van de ge­hoor­zaam­heidsplicht. Dit besluit is door het Vati­caan bekrach­tigd.

Het kan Valke­ring niet hebben ver­baasd dat zijn uit­voerig relaas over zijn veel­vul­dige schen­ding van het celi­baat, zijn bezoek aan darkrooms en zijn pornoversla­ving leidde tot zijn ont­slag en schor­sing. Het besluit om Valke­ring te ontslaan en te suspen­de­ren is niet gebaseerd geweest op de mel­ding rondom zijn omgang met min­der­ja­rigen.

De bis­schop heeft de bewuste mel­ding des­tijds, zoals de regels voor­schrij­ven, onder­zocht en de meldster en Valke­ring gehoord. De mel­ding ging niet over seksueel mis­bruik van min­der­ja­rigen maar over onvoorzich­tig gedrag. Over de meeste gedra­gingen bestond geen dis­cus­sie dát die had­den plaats­ge­von­den. Valke­ring vond zijn gedrag echter on­schul­dig van aard, dat bleek opnieuw in de uitzen­ding. De bis­schop had - en heeft - daar echter een andere opvat­ting over en meent dat waar het de omgang met min­der­ja­rigen betreft de lat voor het in acht nemen van pru­dentie hoog moet liggen.

Op basis van de verkregen in­for­ma­tie, waar­on­der de reactie van Valke­ring, heeft de bis­schop de mel­ding afge­handeld. Het bisdom doet daar ver­der geen uitla­tingen over, maar wil wel be­na­druk­ken dat de bis­schop de aantij­gingen uit de mel­ding geenszins "klakkeloos heeft over­ge­no­men" zoals Valke­ring beweert. Integen­deel: de bis­schop is steeds uit­ge­gaan van de onschuld van Valke­ring in deze en heeft dat ook aan hem beves­tigd. De mel­ding heeft ver­der niet geleid tot een formele klacht. Dit alles vond plaats kort vóór het uit­ko­men van de onthullende autobio­­gra­fie.

Er is dan ook geen reden om aan te nemen dat deze mel­ding of de afhan­de­ling daar­van invloed heeft gehad op het besluit van het Vati­caan om Valke­ring te schorsen c.q. te ontslaan. Uit de Vati­caanse decreten blijkt dat deze gebaseerd zijn op de schen­ding van het celi­baat en onge­hoor­zaam­heid aan de bis­schop. Dat is door het Vati­caan onlangs nogmaals beves­tigd, nadat Valke­ring vergeefs om een herope­ning van de zaak heeft gevraagd in ver­band met de bewuste mel­ding. Het is betreurens­waar­dig dat Valke­ring continu andere argu­menten blijft zoeken in plaats van in te zien wat de daad­wer­ke­lijke reden is waarom hij als pries­ter geschorst c.q. ont­slagen is.

De beschul­diging van laster werpt de bis­schop dan ook verre van zich. De bis­schop heeft geen reden om aan te nemen dat Valke­ring in ver­band kan wor­den gebracht met “een pedo­sek­su­ele sfeer” of zelfs seksueel mis­bruik van min­der­ja­rigen en hij heeft ook nooit die indruk bij het Vati­caan gewekt.

De advocaat van Valke­ring meent dat “de bis­schop moet bloe­den”, zoals zij zei in deze uitzen­ding, voor “keiharde smaad”. De bis­schop betreurt de onge­meen mis­plaatste be­woor­din­gen waarin de pries­ter zijn ongefun­deerde uitla­tingen meent te moeten doen.

Hoe dan ook ontberen de aantij­gingen jegens de bis­schop iedere grond. Indien Valke­ring inder­daad een civiele pro­ce­dure tegen de bis­schop aanhangig meent te moeten maken ziet het bisdom de uit­komst daar­van met ver­trouwen tegemoet.