Paus van bemoediging met een groot hart voor de zwakkeren
Paus Franciscus overleden
Kardinaal Farrell, camerlengo van de paus, heeft op paasmaandag 21 april met diepe droefheid de dood van paus Franciscus bekendgemaakt: ‘Dierbare broeders en zusters, met diepe droefheid moet ik het overlijden van onze Heilige Vader Franciscus aankondigen.
“Vanmorgen om 07.35 uur keerde de bisschop van Rome, Franciscus, terug naar het huis van de Vader.” In reacties op zijn sterven vragen kardinaal Eijk en voorzitter mgr. Van den Hende namens de bisschoppenconferentie alle gelovigen om te bidden voor de zielenrust van paus Franciscus.
De gezondheid van de paus was de laatste maanden heel kwetsbaar maar hij was aan het herstellen en op Eerste Paasdag was hij nog op het St. Pietersplein om de gelovigen te begroeten. Zijn dood kwam daarom toch als een onverwachte schok. Kardinaal Farell: ‘Zijn hele leven was gewijd aan de dienst aan de Heer en Zijn Kerk. Hij heeft ons geleerd de waarden van het Evangelie met trouw, moed en universele liefde na te leven, vooral ten behoeve van de armsten en meest gemarginaliseerden. Met immense dankbaarheid voor zijn voorbeeld als een ware leerling van de Heer Jezus, bevelen wij de ziel van paus Franciscus aan bij de oneindige barmhartige liefde van de Drie-enige God.’
De moed niet opgeven
Kardinaal Eijk noemt paus Franciscus in zijn reactie op het overlijden ‘een paus van de bemoediging’. Hij vertelt over twee ontmoetingen die de Nederlandse bisschoppen in 2013 en in 2022 gezamenlijk met de paus hadden: ‘Zoals wel vaker legde hij bij die gelegenheid de voorbereide toespraak terzijde en ging echt in dialoog met ons. Hij deed beide keren de krachtige oproep om vol te houden en de moed niet op te geven. Niet omkijken in nostalgie, maar de blik richten op de toekomst. Die boodschap gaf hij ons en daarmee alle katholieken van Nederland mee. En dat herhaalde hij ook in de persoonlijke ontmoetingen die ik met hem had’, vertelt de kardinaal.
Hart voor de zwakkeren in de samenleving
Hij noemt naast ‘de gave van de bemoediging’ het grote hart dat paus Franciscus had voor de zwakkeren in de samenleving. ‘Dat liet hij steeds weer blijken in zijn teksten en door de bezoeken die hij bracht aan groepen gemarginaliseerden. Ook benadrukte hij in duidelijke woorden de beschermwaardigheid van het leven, van het begin tot het einde.’
Ook bisschop Van den Hende benoemt in zijn reactie hoe paus Franciscus opkwam voor onder anderen de armen en plaatst dit in de context van de missionaire opdracht van de Kerk om de vreugde van het evangelie te blijven verkondigen: ‘Het gaat om een vreugde die samenhangt met de liefde van God en met de opdracht tot naastenliefde in werken van barmhartigheid. Dat onderstreepte paus Franciscus ook in het door hem geïnitieerde Heilig Jaar van Barmhartigheid (2016). In die overtuiging toonde paus Franciscus gedurende zijn pontificaat grote liefde en zorg voor de armen en de vluchtelingen in de wereld van vandaag.’
Pelgrim van hoop
De vreugde van het evangelie waarover de paus sprak, inspireerde hem tot het thema van het Heilig Jaar 2025: pelgrims van hoop. Mgr. Van den Hende: ‘In het voetspoor van zijn directe voorgangers heeft paus Franciscus als pelgrim van hoop veel gereisd om met de vreugde van het evangelie veel mensen te ontmoeten en in dialoog te treden. En in het besef dat de schepping door God aan de mens is gegeven als gemeenschappelijk huis, hield paus Franciscus met zijn encycliek Laudato si’ (2015) wereldwijd het pleidooi om zorg te hebben voor de wereld waarin wij leven.
Mgr. Van den Hende vraagt behalve gebed voor de zielenrust van paus Franciscus om ‘te bidden voor de Kerk en de wereld in onze tijd. Dat we als Kerk onder de herderlijke leiding van een nieuwe paus de vreugde van het evangelie weten te bewaren, opdat veel mensen in de wereld van nu door onze liefde en hoop eveneens die vreugde van het geloof in Christus mogen leren kennen of herontdekken.’
Reactie van kardinaal Eijk
Paus Franciscus was een paus van de bemoediging. Als Nederlandse bisschoppen hebben we twee keer langdurig met hem gesproken bij gelegenheid van een Ad Limina bezoek, in 2013 en in 2022. Zoals wel vaker legde hij bij die gelegenheid de voorbereide toespraak terzijde en ging echt in dialoog met ons. Hij deed beide keren de krachtige oproep om vol te houden en de moed niet op te geven. Niet omkijken in nostalgie, maar de blik richten op de toekomst. Die boodschap gaf hij ons en daarmee alle katholieken van Nederland mee. En dat herhaalde hij ook in de persoonlijke ontmoetingen die ik met hem had.
Naast de gave van de bemoediging had paus Franciscus een groot hart voor de zwakkeren in de samenleving. Dat liet hij steeds weer blijken in zijn teksten en door de bezoeken die hij bracht aan groepen gemarginaliseerden. Ook benadrukte hij in duidelijke woorden de beschermwaardigheid van het leven, van het begin tot het einde.
Zijn concrete inzet voor de armen zal mij altijd bij blijven en heeft katholieken wereldwijd geïnspireerd om diaconaal actief te zijn. De paus benadrukte daarbij van meet af aan waarop die inzet voor de noodlijdenden gefundeerd moet zijn: dat is Jezus Christus. Al in zijn eerste Mis als paus, op 14 maart 2013 in de Sixtijnse kapel, zei paus Franciscus tot ons kardinalen: “We kunnen als Kerk op weg gaan zo veel we willen, we kunnen van alles bouwen, maar als we Jezus Christus niet belijden, dan werkt het niet. Dan worden we een NGO-hulporganisatie, maar geen Kerk, geen Bruid van Christus.”
Die woorden heb ik altijd ter harte genomen. Ik nodig allen van harte uit om voor de zielerust van paus Franciscus te bidden.
+ Mgr. Dr. Willem Jacobus kardinaal Eijk.
Reactie van Mgr. Van den Hende,
voorzitter van de Bisschoppenconferentie
Nu paus Franciscus is gestorven, herinner ik mij nog heel goed dat paus Franciscus na zijn verkiezing op 13 maart 2013 op het balkon van de Sint-Pieter verscheen en de mensen -terwijl hij zich voorover boog- vroeg om voor hem te bidden. Daarmee maakte hij duidelijk dat er in de Kerk steeds sprake is van wederkerigheid en samen op weg zijn. We mogen enerzijds steeds weer vragen om gebed en anderzijds ook zelf met ons gebed bij het bidden van de Kerk aansluiten.
Paus Franciscus vertelde toen we als Nederlandse bisschoppen bij hem op bezoek waren (Ad Limina 2013) dat hij na het Tweede Vaticaans Concilie in de beginjaren van het pontificaat van Paulus VI als jongere jezuïet theologie studeerde.
Geïnspireerd door de encycliek ‘Ecclesiam Suam’ van paus Paulus (1964) hechtte paus Franciscus grote waarde aan dialoog in en buiten de Kerk. Aangespoord door de exhortatie ‘Evangelii Nuntiandi’ van Paulus VI (1975) benadrukte ook paus Franciscus de missionaire opdracht van de Kerk om de vreugde van het evangelie te blijven verkondigen en daarvoor ook de samenwerking van alle geledingen in de Kerk verder te versterken.
Het gaat om een vreugde die samenhangt met de liefde van God en met de opdracht tot naastenliefde in werken van barmhartigheid. Dat onderstreepte paus Franciscus ook in het door hem geïnitieerde Heilig Jaar van Barmhartigheid (2016). In die overtuiging toonde paus Franciscus gedurende zijn pontificaat grote liefde en zorg voor de armen en de vluchtelingen in de wereld van vandaag. De vreugde van het evangelie waarover de paus meermaals sprak bracht hem eveneens tot het thema van het Heilig Jaar 2025: pelgrims van hoop.
In het voetspoor van zijn directe voorgangers heeft paus Franciscus als pelgrim van hoop veel gereisd om met de vreugde van het evangelie veel mensen te ontmoeten en in dialoog te treden. En in het besef dat de schepping door God aan de mens is gegeven als gemeenschappelijk huis, hield paus Franciscus met zijn encycliek Laudato si’ (2015) wereldwijd het pleidooi om zorg te hebben voor de wereld waarin wij leven.
Wij geloven in de vreugde van het evangelie en het eeuwig leven. Graag nodig ik alle gelovigen uit om voor de zielenrust van paus Franciscus te bidden nu hij is gestorven. Tevens vraag ik om te bidden voor de Kerk en de wereld in onze tijd. Dat we als Kerk onder de herderlijke leiding van een nieuwe paus de vreugde van het evangelie weten te bewaren, opdat veel mensen in de wereld van nu door onze liefde en hoop eveneens die vreugde van het geloof in Christus mogen leren kennen of herontdekken.
+ Mgr. Dr. Johannes van den Hende
voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie en bisschop van Rotterdam
Gerelateerde nieuwsberichten | ||
| maandag, 21 april 2025 | Sede Vacante trivia | |
| maandag, 21 april 2025 | A Dieu, Heilige Vader | |
| maandag, 21 april 2025 | Requiemmis voor paus Franciscus |
