Paus Fran­cis­cus

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 9 april 2025

Van­wege de ge­zond­heid van paus Fran­cis­cus is deze door de paus voor­be­reide tekst niet uit­ge­spro­ken maar moet wel als zodanig wor­den beschouwd.

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
II. Het leven van Jezus
De ont­moe­tingen 4.
De rijke man
“Jezus keek naar hem” (marc 10:21)

Beste broe­ders en zusters

Vandaag kijken we naar een andere ont­moe­ting van Jezus, zoals ver­teld in de Evangeliën. Dit keer heeft de persoon die hij ontmoet echter geen naam. De evangelist Marcus stelt hem een­vou­dig voor als “een man” (10:17). Het is een man die sinds zijn jeugd de gebo­den heeft nageleefd, maar die desondanks nog niet de bete­ke­nis van zijn leven heeft gevon­den. Hij zoekt ernaar. Mis­schien is hij iemand die nog niet echt een keuze heeft gemaakt, ondanks dat hij lijkt op een toegewijd persoon. Want behalve de dingen die we doen, onze offers en successen, is wat wer­ke­lijk telt om gelukkig te zijn datgene wat we in ons hart dragen. Als een schip klaar is om uit te varen en de haven te verlaten om op open zee te navi­geren, kan het een prach­tig schip zijn, met een uitzon­der­lijke beman­ning, maar als het de ballast en de ankers die het vast­hou­den niet ophaalt, zal het nooit kunnen ver­trek­ken. Deze man heeft van zich­zelf een luxueus schip gemaakt, maar hij is in de haven ge­ble­ven!

Terwijl Jezus over straat gaat, rent deze man naar Hem toe, knielt voor Hem neer en vraagt: “Goede leraar, wat moet ik doen om het eeuwige leven te erven?” (v. 17). Let op de werk­woor­den: “wat moet ik doen om het eeuwige leven te hebben”. Omdat het naleven van de Wet hem niet de vreugde en zeker­heid van red­ding gaf, wendt hij zich tot de Meester Jezus. Wat opvalt, is dat deze man de taal van gratuiti­teit niet kent! Alles lijkt hem ver­schul­digd. Alles is een plicht. Het eeuwige leven is voor hem een erfenis, iets dat je verkrijgt door recht, door nauw­ge­zette nale­ving van ver­plich­tingen. Maar in een leven dat op deze manier wordt geleefd, hoewel zeker met goede be­doe­lin­gen, welke ruimte kan liefde dan hebben?

Zoals altijd gaat Jezus ver­der dan de schijn. Terwijl deze man aan de ene kant zijn mooie cv aan Jezus voorlegt, kijkt Jezus dieper en ziet wat binnenin is. Het werk­woord dat Marcus gebruikt is veelzeggend: “Hem aankijkend” (v. 21). Juist omdat Jezus in ieder van ons kijkt, houdt Hij van ons zoals we wer­ke­lijk zijn. Wat zal Hij in deze persoon hebben gezien? Wat ziet Jezus als Hij in ieder van ons kijkt en van ons houdt, ondanks onze aflei­dingen en zon­den? Hij ziet onze kwets­baar­heid, maar ook ons verlangen om bemind te wor­den zoals we zijn.

Hem aankijkend, zegt het Evan­ge­lie, “hield Hij van hem” (v. 21). Jezus houdt van deze man nog voordat Hij hem uitno­digt Hem te volgen. Hij houdt van hem zoals hij is. Jezus’ liefde is gratuit: precies het tegen­over­ge­stelde van de logica van ver­dienste die deze persoon plaagt. We zijn wer­ke­lijk gelukkig wanneer we beseffen dat we op deze manier wor­den bemind, vrije­lijk, door genade. En dit geldt ook voor de relaties tussen ons: zolang we proberen liefde te kopen of genegen­heid te smeken, zullen die relaties ons nooit gelukkig maken.

Het voorstel dat Jezus aan deze man doet, is om zijn manier van leven en omgaan met God te ver­an­de­ren. Jezus erkent name­lijk dat er in hem, net als in ons allemaal, iets ontbreekt. Het is het verlangen dat we in ons hart dragen om bemind te wor­den. Er is een wond die bij ons als mensen hoort, de wond waardoor liefde passeert. Om dit gemis te over­win­nen hoeven we geen erken­ning, genegen­heid of waar­de­ring te “kopen”: in plaats daar­van moeten we alles “verkopen” wat ons belast, om ons hart vrijer te maken. Het is niet nodig om steeds voor ons­zelf te nemen, maar om te geven aan de armen, te voor­zien, te delen.

Ten slotte nodigt Jezus deze man uit om niet alleen te blijven. Hij nodigt hem uit Hem te volgen, om in een band te zijn, een relatie te leven. Want alleen op die manier zal hij uit zijn anonimi­teit kunnen tre­den. We kunnen onze naam alleen horen binnen een relatie, waarin iemand ons roept. Als we alleen blijven, zullen we onze naam nooit horen uit­spre­ken en blijven we die “man”, anoniem. Mis­schien vin­den we ons vandaag, juist omdat we leven in een cultuur van zelf­voor­zie­ning en indi­vi­dua­lis­me, onge­luk­kiger omdat we onze naam niet meer horen uit­spre­ken door iemand die ons vrije­lijk bemint.

Deze man aanvaardt Jezus’ uit­no­di­ging niet en blijft alleen, omdat de ballast van zijn leven hem in de haven houdt. Zijn verdriet is het teken dat hij niet heeft kunnen ver­trek­ken. Soms zijn wat wij als rijkdommen be­schou­wen in wer­ke­lijk­heid slechts lasten die ons tegen­hou­den. De hoop is dat deze persoon, net als ieder van ons, vroeg of laat veran­dert en besluit uit te varen.

Zusters en broe­ders, laten we aan het Hart van Jezus alle mensen toe­ver­trou­wen die verdrie­tig en beslui­teloos zijn, opdat zij de liefde­volle blik van de Heer mogen voelen, die bewogen wordt door teder naar ons binnenste te kijken.