Liturgie
De uitvoering van het liturgische beleid in het bisdom is door de bisschop toevertrouwd aan de bisschoppelijk gedelegeerde voor liturgie en ceremoniële zaken, drs. E.H.A. Fennis pr.
Hieronder vindt u de nodige richtlijnen m.b.t. de liturgie die van kracht zijn in de parochies en andere geloofsgemeenschappen van het bisdom.
Vorming en toerusting
De vorming en toerusting van hen die woord- en gebedsvieringen leiden, zullen via het opleidingscentrum van ons bisdom De Tiltenberg worden verzorgd. Ook zij die in aanmerking komen voor de zending van ‘buitengewoon bedienaar van de H. Communie’ kunnen zich voor een korte cursus hier melden.
Liturgie in de regio
- De Nota ‘Meewerken in het pastoraat’ (1998) geeft de mogelijkheid om in het weekend eenmaal een woord- en communieviering te houden, indien in een bepaalde kerk dat gehele weekend geen eucharistie mogelijk is. Een woord- en communieviering kan in geen geval naast een eucharistie in hetzelfde weekend in dezelfde kerk worden gehouden. Ook kan deze viering niet worden herhaald.
- Uitsluitend een diaken, pastoraal werk(st)er of catechiste met zending van de bisschop kan een woord- en communieviering leiden. Indien dezen niet beschikbaar zijn kan een gebedsviering worden gehouden door leden van een liturgische werkgroep. Het is niet toegestaan om zonder zending van de pastoor van de parochie leiding te geven aan gebedsdienst.
- Het is uiteraard voorbehouden aan de priester om de eucharistie te celebreren. Zij kunnen daarbij geassisteerd worden door een diaken. Beiden kunnen de homilie verzorgen in de eucharistieviering. Daarbinnen is voor niet-gewijden de ruimte een inleiding op de lezingen te geven of (met name in vieringen voor kinderen) een korte uitleg n.a.v. het evangelie.
 De Nota ‘Nieuwe tijden nieuwe wegen’ (2004) bepaalt verder dat in principe in het weekend per kerk slechts één viering is toegestaan, bij voorkeur een eucharistieviering, of als dat niet mogelijk is een woord- en communieviering, of een gebedsviering.- Binnen de regio dienen de vieringentijden goed op elkaar afgestemd te worden, waardoor het voor de priesters mogelijk wordt op meerdere plaatsen eucharistie te vieren.
- In tenminste één centrale kerk in de regio wordt op zondag altijd eucharistie gevierd op een vast tijdstip (uiteraard behoudens overmacht), in andere kerken naar vermogen. In deze kerk(en) is eventueel een tweede eucharistieviering mogelijk, maar alleen als dit gezien het aantal kerkgangers reëel is.
- Het is verheugend dat nog veel emeriti hun beste krachten geven en assisteren in de gemeenschappen van ons bisdom. Wel blijft de (regio-) pastoor eindverantwoordelijk voor de liturgie en deze zal ook zijn toestemming voor de assistentie moeten geven. Eventuele declaraties voor vergoeding, of van gemaakte kosten door emeriti bij de RCF, zullen door de (regio-) pastoor van een paraaf voorzien moeten zijn. Als declaraties niet voorzien zijn van een paraaf, kan helaas niet tot uitbetaling worden overgegaan.
- Over de viering van het Paastriduum is een aparte brief van de bisschoppen verschenen. Binnenkort zal daar een eigen diocesane brief op volgen. Wel wordt nu al gevraagd de vieringen in deze heilige dagen zoveel mogelijk te concentreren. Tijdens de vieringen van Witte Donderdag en de Paaswake is alleen de eucharistie toegestaan en geen woord- en communieviering.
- De Eerste Communie kan uiteraard ook niet buiten het kader van de eucharistie gevierd worden.
- Voor wat betreft de vieringen op de weekdagen stellen de Nota’s vast dat, indien er geen priester beschikbaar is, een gebedsviering de normale vorm is, óók bij de avondwake, uitvaart of huwelijk. Oecumenische vieringen zijn uiteraard altijd vieringen van ‘woord en gebed’ en nooit van ‘woord en tafel’. Zij kunnen altijd gehouden worden, behalve op zondagochtend ter vervanging van de eucharistie.
- Gewezen wordt op de mogelijkheid om, indien bij een uitvaart geen Requiemmis mogelijk is, de gebedsviering toch te verbinden met een reguliere eucharistie op een ander moment in de week of in de centrale viering op zondag, waarin de overledene wordt herdacht in de gemeenschap. In het buitenland is dit een normale praktijk. De centrale gedachte van een Requiemmis is tenslotte dat het Eucharistisch Offer voor de overledene wordt opgedragen, waar deze ook recht op heeft, niet primair dat de heilige communie aan de aanwezigen wordt uitgereikt.
- Verder onderstrepen alle Nota’s en Instructies dat de heiligheid van de eucharistie geen eigen gemaakt teksten toelaat. Hier worden uitsluitend teksten uit het Romeins Missaal en uit de Lectionaria gebruikt. Deze bieden voldoende keuzemogelijkheid, ook voor de vieringen Huwelijk en Uitvaart, alsmede voor de Eerste Communie en Vormsel waar een nieuw Evangelarium voor vieringen met kinderen beschikbaar is (te bestellen via de NRL) Momenteel wordt er gewerkt aan een Rituaal voor de woord- en communieviering.
Woord- en Communieviering
- De woord- en communieviering is uiteraard nauw verbonden met de eucharistie die eerder gevierd is. Er is een helder onderscheid tussen de eucharistie en de woord- en communie viering. Beiden beginnen na de opening met de dienst van het Woord. Deze wordt afgesloten met de voorbede, waarna de dienst van de Communie aanvangt.
- In een woord- en communieviering hoort uiteraard geen Eucharistisch Gebed. Dit betekent dat het Heilig (Sanctus) als onderdeel van het Eucharistisch Gebed niet gezongen wordt. Ook het Lam Gods (Agnus Dei) als gezang tijdens het breken van het H. Brood wordt niet gezongen, omdat het brood al gebroken is.
- De dienst van de Communie begint met het Onze Vader en de vredeswens als voorbereiding op de Communie. Na de Communie volgt er een dankgebed. De liturgische uitgeverijen hebben reeds deze indeling toegepast in de verschillende zondagsmissaaltjes.
H. Vormsel
- Als periode voor de toediening van het H. Vormsel geldt de tijd tussen Pasen en de zomer.
- De vormheren zijn de beide bisschoppen en de emeritus hulpbisschop. Verzoeken voor een Vormheer kunnen worden ingediend bij het algemeen secretariaat van het bisdom.
- Er wordt per regio gevormd, tenzij de groepen te groot zijn (meer dan 50) of er zwaarwegende argumenten zijn hier van af te wijken.
- De voorkeur gaat uit naar een vormselviering buiten de weekend liturgie. Kiest met voor de vrijdagavond of zaterdagmiddag, dan wordt het H. Vormsel toegediend in een viering van Woord en Gebed. Kiest men voor de zaterdagavond of zondagmorgen, dan zal dit in een Eucharistieviering gebeuren.
- De liturgische teksten voor de vieringen vindt u op deze website, onder het kopje ‘documenten’. Andere teksten worden niet toegestaan. Op de website staan ook suggesties voor liederen.
- Graag ontvangen wij tenminste drie weken van te voren het conceptboekje ter goedkeuring. Bij vragen rond de samenstelling van de liturgie kunt u altijd contact opnemen met de algemeen secretaris/kanselier van het bisdom.
- Het komt helaas nog steeds voor dat de vormelingen niet worden ingeschreven in het daarvoor bestemde boek. Wilt u er op toezien dat dit wel gebeurt. Zij hebben bijvoorbeeld bij hun kerkelijk huwelijk een doop- en vormselbewijs nodig.
- Vormselgroepen die zich willen aansluiten bij het diocesaan vormsel te Heiloo, worden hierover apart geïnformeerd. Voor volwassen vormelingen bestaat de mogelijkheid zich te laten vormen door de Bisschop tijdens de Hoogmis op traditiegetrouw Eerste Pinksterdag in de Kathedraal van Haarlem.
Adressen
Algemeen secretariaat bisdom Haarlem-Amsterdam
Zilkerduinweg 375
2114 AM Vogelenzang
Postbus 1053
2001 BB Haarlem
023-5112600
Opleidingscentrum De Tiltenberg
Zilkerduinweg 375
2114 AM Vogelenzang
0251-345345
Documenten
Liturgiam Authenticam (2001)
Algemeen statuut van het Romeins Missaal (NRL 2004)
Instructie ‘Redemptionis Sacramentum’ (NRL 2004)
Brief van de priesterraad over de zondagsviering (2009)
Liturgische teksten voor het H. Vormsel
Liturgische Muziek
De zorg voor de liturgische muziek is door de Bisschop toevertrouwd aan de Kerkelijke Stichting St. Gregorius in het bisdom Haarlem-Amsterdam (KSSG H-A of kortweg KSSG). De KSSG heeft een eigen website:
Activiteiten
Het bestuur van de NSGV Haarlem-Amsterdam probeert de kwaliteit van de muziek in de liturgie te bevorderen en organiseert daartoe cursussen voor dirigenten, organisten, cantores en voorgangers in de liturgie. Ook worden er regelmatig contact- en studiedagen georganiseerd voor speciale doelgroepen (bijv. kinderkoren, organisten en gregoriaanse schola’s) en kan er gericht repertoireadvies gegeven worden. Cursussen, zangbijeenkomsten, lezingen over liturgische muziek en workshops kunnen ook op verzoek vanuit een parochie, regio, dekenaat of andere instelling door ons worden georganiseerd en gefaciliteerd.
Bestuur
Het bestuur van de KSSG Haarlem-Amsterdam bestaat uit:
| Tom van Brederode |
|
voorzitter |
George Rust
|
|
secretaris |
Dirk van Egmond
|
|
penningmeester |
| Wim Boerstoel |
|
lid |
| René Domen |
|
lid |
| Sandra Fase |
|
lid |
| broeder Simon Laôut o.s.b. |
|
lid |
Kinderzang
De KSSG vindt het van groot belang om de kinderzang te stimuleren. Daarom ressorteert onder bovengenoemd bestuur de diocesane werkgroep Kind Koor Kerk, die in ons bisdom activiteiten op het gebied van de kinderzang organiseert. De leden van deze werkgroep zijn:
| Catrien Besamusca |
Sandra Fase
|
Mark Heerink
|
| Jan Maarten Koeman |
| Bert Stolwijk |
In mei 2015 heeft de KSSG Haarlem-Amsterdam - in samenwerking met Adveniat - de kinderzangbundel Kom en zing uitgegeven. Dit boek bevat 179 geloofsliederen om te zingen met kinderen. Meer informatie:
Staf
De zorg voor de uitvoering van de werkzaamheden ligt in handen van Bert Stolwijk, diocesaan beleidsmedewerker voor liturgische muziek. Hij werkt in zijn functie nauw samen met de regionaal medewerker voor de kerkmuziek, Mark Heerink. Samen zijn zij verantwoordelijk voor de organisatie en de uitvoering van de activiteiten van de KSSG Haarlem-Amsterdam.
Doorgeven Nieuwsbrief
Enkele malen per jaar verschijnt de Doorgeven Nieuwsbrief die digitaal wordt toegezonden aan alle parochiesecretariaten en aan ieder die het nieuws op een eigen e-mailadres wil ontvangen. U kunt zich hiervoor per e-mail opgeven:
Modelreglement voor kerkkoren
Ter wille van een goede organisatie kan het voor een kerkkoor van belang zijn om te beschikken over een heldere omschrijving van de taken en verantwoordelijkheden van het koor als geheel, van het koorbestuur en van de aangestelde dirigent en organist. De KSSG Haarlem-Amsterdam biedt u daarom een vernieuwd model voor een huishoudelijk reglement aan. De tekst hiervan is onder meer getoetst aan het Algemeen Reglement voor parochiebesturen (1997). Het kerkkoor is immers een werkgroep in de parochie en valt onder de juridische verantwoordelijkheid van het parochiebestuur.
U kunt het modelreglement hier downloaden en aanpassen aan de eigen situatie van uw koor:
Eretekenen
Het bestuur van de KSSG H-A vertegenwoordigt in ons bisdom de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging (NSGV) als landelijke organisatie van rooms-katholieke kerkkoren. Deze vereniging verleent onderscheidingen aan koorleden, dirigenten en organisten en andere personen die zich gedurende langere tijd verdienstelijk hebben gemaakt voor de kerkmuziek.
Voor ons bisdom kunnen bij het bestuur van de KSSG H-A passende eretekenen worden aangevraagd. De inkomsten die voortvloeien uit de verkoop van deze eretekenen komen ten goede aan de ondersteuning van de liturgische muziekpraktijk, zowel op landelijk als op diocesaan niveau. Toch gaat het hier om meer dan ‘verkoop’: de eretekenen worden slechts verleend wanneer er sprake is van verdiensten op het gebied van de kerkmuziek, waarbij voor ieder ereteken andere voorwaarden gelden. Een overzicht van onze eretekenen is hier te vinden:
De schriftelijke aanvraag dient via een ingevuld formulier - uiterlijk drie maanden voor de geplande datum van uitreiking - te worden ingediend bij:
Bestuur KSSG / Eretekenen NSGV
Postbus 1053
2001 BB Haarlem
Het ingevulde en ondertekende formulier kan ook gescand en per e-mail verstuurd worden:
| 
