Geschiedenis

Mgr. Nicolaas van Nieuwland
de eerste bis­schop van Bisdom Haar­lem

In 1559 werd op last van Filips II een nieuwe ker­ke­lijke indeling van Neder­land gemaakt. Hierbij werd door paus Paulus IV middels de bul Super universas onder meer het bisdom Haar­lem opgericht als suffra­gaan­bis­dom van het aarts­bis­dom Utrecht. Het bisdom omvatte het toen­ma­lige Graaf­schap Holland, ongeveer het hui­dige Noord- en Zuid-Holland. Het bisdom was geen lang leven besc­ho­ren: in 1578 kwam Haar­lem in han­den van de calvinisten en moest bis­schop Van Mierlo de stad ontvluchten. Het bisdom werd in 1592 formeel opge­he­ven. Sindsdien werd het grond­ge­bied van het bisdom bestuurd vanuit het Apos­to­lisch Vicariaat van de Hollandse Zending.

In 1831 werd Haar­lem een apos­to­lische admi­ni­stra­tie, een recht­streeks onder de Heilige Stoel staande juris­dic­tie.

Bij het herstel van de bis­schop­pe­lijke hiërarchie in 1853 werd Haar­lem opnieuw een bisdom. Onder bis­schop Johannes Huibers werd in 1955 het bisdom sterk verkleind: de provincie Zuid-Holland werd afgesplitst in een nieuw bisdom Rotter­dam, de provincie Zeeland werd toe­ge­voegd aan het bisdom Breda en de Waddeneilan­den Vlieland en Terschelling wer­den toe­ge­voegd aan het nieuwe bisdom Gro­nin­gen.

De Tilten­berg

Tijdens het epis­co­paat van Theodorus Zwart­kruis werd het groot­semi­narie in Warmond gesloten en kwam er een Theo­lo­gische Hoge­school in Am­ster­dam en pas­to­rale scholen in de de­ke­na­ten voor in de plaats. Het semi­na­rie Het Wil­li­brordhuis werd in 1997 gesticht door bis­schop Henricus Bomers, in nauwe samen­wer­king met zijn hulp­bis­schop Jos Punt. In 2004 opende mgr. Punt in De Tilten­berg een nieuw oplei­dings­cen­trum.

Naamswijzi­ging

Met het 450-jarig jubileum van het bisdom in 2009 ver­an­der­de de naam van het bisdom in Haar­lem-Am­ster­dam. Deze naamswijzi­ging is in overeenstem­ming met de officieuze vuist­regel dat bis­dom­men de naam van de hoofd­stad voeren, ook als de ka­the­drale zetel niet in die stad geves­tigd is (vgl. het bisdom Mechelen-Brussel). Bis­schop Punt liet in een com­mu­ni­qué weten dat de wijzi­ging een goed katho­liek teken was naar de rest van de wereld, "van­wege de naamsbekend­heid van Am­ster­dam, zijn rijke katho­lie­ke historie, getekend door het Mirakel van Am­ster­dam, en zijn karakter als multireli­gi­euze stad". De nieuwe naam werd bij pau­se­lijk decreet van 7 ok­to­ber 2008 verleend.

Meer in­for­ma­tie

• Over­zicht van bis­schop­pen