80 Jaar Vrijheid - Spanbroek
Op zaterdagavond 24 februari 1945 vond er - zoals elke zaterdagavond - een kaartavond plaats bij Cor Loos. Kaartvrienden Jan Stam, Jan Kramer en Pee Vlaar waren dan ook altijd van de partij. Maar op die betreffende avond ging het mis. De Landwacht deed een inval in het huis van Cor. Ze werden beschuldigd van het verspreiden van illegaal drukwerk, wat ook in hun jassen werd aangetroffen. Deze mannen hadden niets met het verzet te maken. Het vermoeden bestaat dat er verraad in het spel was.
Alle vier de mannen werden gearresteerd en overgebracht naar Hoorn. De vrouw van Cor Loos had gehoord dat op maandag nog meer arrestaties zouden volgen en dat er dit keer verzetsstrijders aan de beurt waren. Zij had het doorgespeeld aan Jan Schipper die het op zijn beurt weer doorgaf aan Jan Loos, die wél in het verzet zat. Jan Loos kon niet meer thuis blijven wonen en moest meteen naar een schuilplaats overgebracht worden. Helaas zijn de andere verzetsstrijders niet op tijd geïnformeerd. Zij werden op maandagochtend 26 februari 1945 gearresteerd. Het ging om Nicolaas Appel, Ton Bosse, Jan Hoek, Jacob Weerdenburg en Piet Eitjes. De laatste probeerde bij de arrestatie te ontkomen maar werd in zijn vlucht neergeschoten en overleed diezelfde dag zonder enige medische verzorging.
Helaas hebben acht van de tien mannen het met de dood moeten bekopen. Als vergelding voor de aanslag die op 6 maart 1945 op Obergruppenführer Hans Rauter was gepleegd werden deze mannen op 8 maart 1945 op de Amsteldijk in Amsterdam gefusilleerd. Pas op 14 maart 1945 kregen de families bericht van het overlijden van hun dierbaren.
Op een bidprentje van een van deze jongemannen staat:
Hij stierf in de bloei van zijn leven, neergeveld door een vijandig vuurpeleton, in een straat ener grote stad onder de treurende en eerbiedwaardige blikken van vreemde mensen, terwijl zijn ouders onkundig waren omtrent zijn lot.
Op 25 juli 1945 zijn deze mannen na een plechtige requiemmis begraven op de RK begraafplaats in Spanbroek. Daar liggen oorlogsslachtoffers Jan Stam, Nicolaas Appel, Jan Hoek en Cor Loos samen begraven in een ere graf. Naast hen in een apart graf ligt Jan Kramer. De andere mannen liggen begraven op erebegraafplaats Overveen, erebegraafplaats Loenen.
Samenvattting uit artikel Het Vuurpeleton
Geschreven door Bep de Haan-Appel
