|
|
Priesterstudenten maken gregoriaanse kerst-cd
gepubliceerd: donderdag, 19 november 2009
Drie priesterstudenten hebben een cd uitgebracht met gregoriaanse advent- en kerstzang.
De cd, Lux (licht), is opgenomen in de kapel van het grootseminarie van het bisdom Haarlem-Amsterdam in Vogelenzang.
Gino Martina (20), Johannes van Voorst (21) en Sander Zwezerijnen (21) hebben tijdens hun studie alledrie als cantor ervaring opgedaan in het zingen van gregoriaans repertoire. Ook hebben ze uitvoeringspraktijken bestudeerd, en les gehad bij de Benedictijnen in Vaals.
Sander: “Er zijn ook jonge mensen die graag gregoriaans zingen. We wilden een fris geluid laten horen, met wat nieuw elan. Ook hopen we met deze cd de vreugde van kerst uit te dragen: dat Christus het licht is voor alle mensen.”
De cd Lux kost € 12,50, verzendkosten € 2,00
Besteladres:
Grootseminarie Sint-Willibrord
Zilkerduinweg 375
2114 AM Vogelenzang
Tel. 0252 345-345
E-mail: post@tiltenberg.org
Voor nadere inlichtingen: Sander Zwezerijnen, 06 - 27 57 28 79
|
Zingen met lichaam en ziel
Drie jonge priesterstudenten hebben een cd gemaakt met gregoriaanse kerstmuziek. Een gesprek over oude handschriften, nieuw elan en het Licht van december.
door Jim Schilder
Hoe kom je als jongere tegenwoordig in aanraking met een eeuwenoude muzieksoort als het gregoriaans?
| | Gino Martina (20): | “Bij ons in de parochie werden sommige onderdelen van de mis in het gregoriaans gezongen. Later ben ik ook in een klooster geweest waar alles in het gregoriaans ging, en dat stimuleerde wel.”
| | Johannes van Voorst (21): | “Mijn hele leven heb ik veel kerkmuziek gehoord. Ook gregoriaans, en dat is een van mijn favoriete soorten geworden. Het is heel eenvoudig en krachtig tegelijk. Door het zelf te zingen, heb ik nog meer gemerkt hoe de muziek de tekst verrijkt, dat je de diepte van de tekst meer gaat begrijpen.”
| | Sander Zwezerijnen (21): | “Als je een kerk binnenloopt en je hoort gregoriaans, dan word je vanzelf stil. Ook al versta je de tekst niet, het roept op tot bezinning, tot rust. Een beetje hemel op aarde, zeg maar. De melodieën zijn ook over een periode van vele eeuwen tot stand gekomen. Er zit joodse cultuur in, Romeins, Ambrosiaans, Germaans… Eigenlijk een heel breed kleurenpalet, dat zorgt voor een mooi schilderij.”
Ze zijn priesterstudent aan het grootseminarie van het bisdom Haarlem-Amsterdam in Vogelenzang. Johannes was er cantor (voorzanger), Gino en Sander zijn dat nu nog. Voor de vele liturgische vieringen in de kapel van het seminarie zoeken zij het repertoire uit, zingen voor en nemen de solopartijen voor hun rekening.
Soms is dat gregoriaans. Al doende kregen ze daar meer aardigheid in, en in hun vrije tijd waren ze steeds vaker in de kapel te vinden om nieuw repertoire te oefenen. Ze maakten een paar korte opnamen voor YouTube, die in korte tijd tienduizend keer werden bekeken. Bij de Benedictijnen in Vaals kregen ze afgelopen zomer zangles, en in de herfst namen ze met een geleende digitale recorder de twintig nummers op voor de cd.
We ontmoeten de zangers in de huiskamer van het seminarie, met uitzicht op de kapel. En vragen wat deze cd toevoegt aan de vele die er al zijn.
| | Sander: | “We wilden laten horen dat er ook jonge mensen zijn die graag gregoriaans zingen. Dat de muziek misschien wel oud is, maar nog steeds in zwang. Ook wilden we een fris geluid laten horen, met wat nieuw elan. We zingen iets vlotter dan wat gewoon was, en proberen tot een zo authentiek mogelijke interpretatie te komen.”
Hoe kom je erachter wat authentiek is?
“Bij gregoriaans is de symbiose tussen tekst en muziek heel belangrijk; die hebben een grote inerlijke samenhang. De muziek is op die bepaalde manier ontstaan omdat de tekst op die bepaalde manier is geschreven, en in de liturgie die functie heeft. De muziek is het uitdrukken van de tekst op een bepaalde plek in de liturgie. Het gaat er om dat de tekst zo mooi mogelijk uitkomt. Vaak lukt dat beter als er wat meer swung in zit, anders valt het doods neer. De muziek geeft het relief aan in de tekst. De enthousiaste koorleider van de Benedictijnen in Vaals heeft ons bepaalde fundamentele dingen duidelijk gemaakt. Bijvoorbeeld dat de zang niet statisch is, niet plain chant, zoals de Britten zeggen (‘platte zang’), maar dat je lichaam en ziel erin betrekt.”
Zongen ze eeuwen geleden ook met die swung?
| | Johannes: | “We doen dat ook aan de hand van handschriften die je kunt vinden in het Graduale Triplex, het gregoriaanse zangboek voor de mis. Je hebt de standaardnotatie, die zo’n eeuw oud is. Maar er zijn belangrijke handschriften die toen nog niet zo bekend waren of niet goed bestudeerd. Die zijn pas een jaar of dertig voor het grote publiek beschikbaar. Steeds beter kan men onderscheiden wat die handschriften betekenen voor de nuances in melodie en tekst.”
| | Sander: | “Toen het christendom begon, was er natuurlijk nog geen typisch christelijke muziek. Men zong, en gaf dat door via overlevering. Dat dreigde op zeker moment in verval te raken. Om te voorkomen dat men de mooie, grote composities – die soms improviserend tot stand waren gekomen – zou kwijtraken, zijn er hulptekens op papier gezet. Eerst hadden ze alleen de tekst, en daarboven hebben ze tekens geplaatst, maar daar kon je moeilijk de toonhoogte uit aflezen. Vanaf de elfde, twaalfde eeuw zijn ze de toonhoogte gaan noteren. In het Graduale Triplex zijn twee handschriften toegevoegd uit de negende en tiende eeuw. Nee, we hoeven niet meer zelf de bibliotheken in te duiken, dat hebben de monniken van Solesmes gedaan. Bovendien kun je tegenwoordig via internet nog veel meer handschriften vinden, en die kun je vergelijken.”
Meestal wordt gregoriaans gezongen door een koor van enige omvang. Jullie doen het met zijn drieën. Kan dat?
| | Johannes: | “Misschien is het zo wel makkelijker. Je bent iets flexibeler. Met een groot koor ga je het eerder wat minder licht zingen.”
Waarom heet de cd Lux?
| | Johannes: | “Dat is Latijn voor ‘licht’. De cd is gericht op advent en kerst, en dat heeft alles te maken met respectievelijk het uitzien naar en het verwelkomen van het licht. Het gaat om de opgaande zon die op aarde komt: Christus. Voor de hoes hebben we daarom gekozen voor foto’s van lichtelementen in de kapel van het seminarie, zoals kaarsen, maar ook een bundel zonlicht die door een raam binnenvalt.”
| | Sander: | “Lux is het eerste woord van de introïtus of intredezang van de dageraadsmis. Die wordt met kerst in parochies niet veel meer gevierd, maar vroeger wel, bij het opkomen van de zon. De vreugde van kerst hopen we dan ook met deze cd uit te dragen: dat Christus het licht is voor alle mensen.”
| | Gino: | “Ik hoop dat de luisteraars geraakt worden door de manier waarop wij zingen. Misschien dat het voor iemand aanleiding is om eens naar de kerk te gaan. En om God (weer) in zijn leven toe te laten.”
|
|
|
