Continentale synodebijeenkomst Praag
Mgr. Van den Hende blikt terug
Bisschop J. van den Hende kijkt dankbaar terug op de bijeenkomst in Praag, waar van 5 tot en met 11 februari de continentale vergadering voor de synode ‘voor een synodale Kerk’ werd gehouden.
De bisschop van Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie, was samen met nog drie Nederlandse afgevaardigden in Praag en vertelt in antwoord op enkele vragen hoe hij de bijeenkomst heeft beleefd.
Hoe hebt u, maar ook de Kerk in Nederland, zich voorbereid op deze bijeenkomst in Praag?
Paus Franciscus heeft ons opgeroepen om wereldwijd de bisschoppensynode (over synodaliteit) van oktober 2023 voor te bereiden middels biddende bijeenkomsten van luisteren en spreken met elkaar. Eerst waren in de afzonderlijke bisdommen deze voorbereidende bijeenkomsten. Ook in Nederland is vervolgens een gezamenlijk rapport gemaakt als samenvatting van de inbreng uit de voorbereidende bijeenkomsten. Deze samenvatting wordt de nationale synthese genoemd. Op basis van alle ingezonden syntheses en verdere inbreng uit heel de wereldkerk, werd in Rome een werkdocument gemaakt. Dit document kreeg als titel: Vergroot de ruimte van uw tent (Jesaja 54, 2). Het werkdocument is daarna in heel de Kerk rondgestuurd en besproken, ook op meerdere plaatsen in ons land.
U hebt met de delegatie uit Nederland ook een presentatie verzorgd tijdens de bijeenkomst in Praag. Hoe is deze tot stand gekomen?
Deze presentatie is gebaseerd op de inhoud van de gesprekken over het werkdocument die in Nederland op verschillende plekken zijn gevoerd en verslagen die daarover zijn aangeleverd. In Praag hebben we als nationale delegatie aan de hand daarvan een tekst opgesteld. Vervolgens is namens de Nederlandse delegatie deze tekst voorgelezen in de bijeenkomst. Iedere delegatie kreeg zes minuten spreektijd dus de tekst moest kort en bondig zijn, in één van de talen die tijdens de bijeenkomst worden gebruikt: Engels, Frans, Duits, Italiaans of Pools.
Hoe hebt u de sfeer in Praag ervaren?
De sfeer in de grote bijeenkomsten was positief. Alle delegaties hadden de gelegenheid hun korte presentatie te houden en dit werd afgewisseld met gezamenlijk gebed en stilte. Naast de grote bijeenkomsten waren er gesprekken in verschillende taalgroepen en vanuit deze taalgroepen werd vervolgens weer verslag gedaan in de grote bijeenkomst.
Het was dus een sfeer van spreken en luisteren begeleid door gebed en stiltemomenten. Duidelijk is dat de continentale bijeenkomst wordt gezien als bijdrage vanuit Europa voor het geheel van de bisschoppensynode die in oktober zal plaatsvinden. Ook in andere continenten zijn er voorbereidende bijeenkomsten met het werkdocument als centrale tekst.
Was er ruimte voor informele gesprekken met andere deelnemers?
Tussen de bijeenkomsten en bij de maaltijden was er veel uitwisseling tussen de delegaties, niet georganiseerd maar in de wandelgangen. Het was te zien en te merken dat de mensen uit de verschillende delegaties met elkaar het nodige deelden.
Was er ook tijd om samen het geloof te vieren?
Iedere dag vierden wij de eucharistie. Voor de vele bijeenkomsten geldt dat Jezus Christus ons bijeen brengt en leidt in kracht van de Geest, maar met name in de vieringen van de eucharistie werd steeds weer het besef gevoed en opgebouwd dat we rond de levende Heer verzameld zijn en dat onze beraadslagingen moeten blijven getuigen van onze verbondenheid met Christus.
Wat stond er op het programma voor de bisschoppen in de laatste dagen, toen de andere leden van de delegaties waren vertrokken?
Na de dagen met de delegaties hebben de bisschoppen van CCEE nog twee dagen met elkaar gesproken, niet over het einddocument want dat is nog niet beschikbaar. In de laatste gezamenlijke sessie met alle delegaties (donderdag) is een concept voorgelezen. Dat zal verder worden uitgewerkt.
De bisschoppen spraken in hun laatste dagen (vrijdag en zaterdag) over de inhoud van de bijeenkomst van maandag tot donderdag. Dat gebeurde in de groep bisschoppen als geheel en ook in taalgroepen. Hierin kwam tot uitdrukking dat de bisschoppen in de gemeenschap van de Kerk ook een eigen verantwoordelijkheid hebben als opvolgers van de apostelen.
Alle deelnemers aan de continentale bijeenkomst in Praag -delegaties en bisschoppen- wachten nu tot de eindtekst van de continentale fase gereed is.
Ik verwacht dat tevens het opnieuw bestuderen van het Tweede Vaticaans Concilie, met name het document over de Kerk, “Lumen Gentium”, hard nodig is om het begrip synodaliteit beter te kunnen begrijpen en te verbinden met de identiteit van de Kerk, die geroepen is om in verbondenheid met Christus het evangelie te beleven en te verspreiden, met de inzet van alle geledingen van de Kerk.
Ook hebben de bisschoppen opnieuw hun zorgen gedeeld over de oorlog en strijd in Oekraïne en de gevolgen van de aardbeving in Turkije en Syrië. Deze thema’s kwamen heel indringend naar voren omdat een aantal bisschoppen en hun delegaties juist uit deze gebieden afkomstig zijn en wonen en leven temidden van deze grote problemen. Gevraagd werd om (voortgaand) gebed en materiële hulp. Ook dat was een directe uiting van het gegeven dat verschillende delen van de Kerk met elkaar verbonden zijn en samen op weg zijn als het Volk van God.
Meer informatie
- Engelstalige slotnotitie van de bisschoppen bij de synodevergadering in Praag (pdf)
- Engelstalige conclusies van de synodevergadering in Praag (pdf)
- Dossier Synode 2023-2024
