Teksten van pater Titus Brandsma na zijn arrestatie

Bijzondere herdruk

Van­wege de heilig­ver­kla­ring op 15 mei van pater Titus Brandsma ver­schij­nen bij het bisdom Rotter­dam twee bij­zon­dere boekjes. Het betreft de herdruk (facsimilé) van twee uitgaven waarin pater Titus zelf aan het woord komt. Dit zijn “Het laatste geschrift” en “Mijn cel” met “Dagorde van een gevangene”.

De eerste tekst is door hem ge­schre­ven in opdracht van de Gestapo in de ge­van­ge­nis in Scheve­ningen. De andere twee teksten zijn per­soon­lijke bladzij­den over zijn arres­ta­tie en over de eerste dagen daarna in zijn cel.

De herdruk van deze boekjes, die voor het eerst ver­sche­nen in 1944, is een ini­tia­tief van bis­schop Van den Hende. Ze wor­den aan­ge­bo­den aan pa­ro­chies in het bisdom Rotter­dam. De boekjes zijn op verzoek ook voor anderen be­schik­baar.

Maar één nacht

“Het zou na een nacht te Arnhem, hier maar één nacht zijn. Met die woor­den werd ik in cel 577 op 20 Januari binnen­ge­bracht”, schrijft pater Titus op 23 januari 1942. “Den volgen­den morgen moest ik om half negen klaar zijn voor het verhoor in Den Haag. In den mid­dag kon het waar­schijn­lijk af­ge­slo­ten wor­den en zou ik met het oog op mijn ge­zond­heid weer naar huis gaan.” Pater Titus is dan 60 jaar oud. Zijn ge­zond­heid is kwets­baar. Hij lijdt onder een chro­nische ziekte en heeft een laag lichaamsgewicht: “56 kilo, waar­van men voor de klee­ding 2 kilo aftrok”, zegt hij daarover, nadat hij in de Scheve­ningse ge­van­ge­nis is gewogen.

Het laatste geschrift

De eerste paar dagen schrijft hij op bevel van de Gestapo de tekst die ant­woord geeft op de vraag: Waarom verzet zich het Neder­landse volk, met name het katho­lie­ke volks­deel, tegen de N.S.B.? Dit is de tekst die is uitge­ge­ven als “Het laatste geschrift”.

Pater Titus zet daarin uiteen hoe in Duits­land een “econo­misch-poli­tieke bewe­ging een stelsel [werd], een ideo­lo­gie” met ver­strek­kende gevolgen. Hoe in Neder­land de NSB geen ver­be­te­ring brengt en daarom botst met de “wer­ke­lijk­heidszin” van de bevol­king, maar ook dat de ideo­lo­gische strek­king botst met de “gods­dienstzin” van de bevol­king. Pater Titus schrijft over de “vrij­heids­liefde” van de mensen en zegt over de bezet­ting: “Neder­land is nog altijd Neder­land. Het heeft nog zijn oude grenzen en hoopt en ver­trouwt die te behou­den, eenmaal weer in volle vrij­heid en in besten­digen vrede met het Duitsche volk.”

Katho­lie­ke beginselen

“Ik begrijp intusschen dat men de hou­ding van de bis­schop­pen en van de katho­lie­ke pers niet aange­naam vindt en de opdracht van den aarts­bis­schop, aan mij gegeven en door mij vervuld, toch eenigszins beschouwt als een daad van verzet op grond van onze katho­lie­ke beginselen”, consta­teert hij op 23 januari. “De tegen­stel­lingen der beginselen is er. Voor de belij­denis ervan lijd ik met vreugde, wat ervoor gele­den moet wor­den.” Zijn arres­ta­tie vond plaats op 19 januari 1942. Op 26 juli van dat jaar stierf hij in Dachau.

Be­stel­len

Pa­ro­chies en andere belang­stel­len­den die één of meer exemplaren van de boekjes willen ont­van­gen, kunnen hier­voor mailen naar bureau@bisdomrotter­dam.nl. De boekjes kosten € 1 per stuk en wor­den samen als set verkocht voor € 2. Om de verzen­ding een­vou­dig te hou­den, wordt daarbij gevraagd om een gift en wordt geen factuur verstuurd.

(bron: Bisdom Rotter­dam)