Aan het begin van de veertigdagentijd

In de veer­tig­da­gen­tijd wor­den we bij­zon­der uit­ge­no­digd om het sacra­ment van boete en ver­zoe­ning (de biecht) te ont­van­gen.

In het hei­lig­dom van Onze Lieve Vrouw ter Nood is iedere mid­dag biecht­gele­gen­heid van 14.00 tot 15.30 uur en zo ook in ver­schil­lende andere kerken, zoals de H. Dio­ny­sius­kerk in Heer­hu­go­waard, de kapel van de Vrouwe van alle volkeren, de kapel van het Begijnhof, de Nicolaas­basi­liek en de Papegaai in Am­ster­dam is er dage­lijks biecht­gele­gen­heid en in nog veel meer kerken in ons bisdom is dat meer­dere keren per week. Vaak is die biecht­gele­gen­heid verbon­den met aanbid­ding, want je ziet je eigen klein­heid en zon­dig­heid in het licht van de barm­har­tige liefde van de aanwe­zige Heer. Maar waarom zou je eigen­lijk gaan biechten? Is dat wel ergens goed voor?

Wij hebben ver­ge­ving nodig

In het sacra­ment van de biecht reikt God aan mensen een hand en schenkt ver­ge­ving en ver­zoe­ning aan allen die een­vou­dig zijn en nederig van hart. Maar het is best een grote stap om klein te erkennen: “Vader, ik heb gezon­digd” en dat zo uit te spreken. Veel mensen hebben dan ook moeite met dit sacra­ment.

Vergeven is nood­za­ke­lijk. Wij mensen moeten elkaar niet vast­pin­nen op onze fouten, maar ons hart ombuigen tot ver­zoe­ning, zoals Jezus dat heeft voor­ge­daan. Wij moeten elkaar ver­ge­ven en wij hebben Gods ver­ge­ving nodig, want als onze gedachten en be­doe­lin­gen niet wor­den gezuiverd en gelouterd, kunnen we niet voor God bestaan bij wie geen spoor van kwaad of zonde is.

Maar waarom via de Kerk en de pries­ter? Kan het niet recht­streeks?

Toen Jezus door het land van Palestina trok was een van de eerste dingen die Hij deed apos­te­len roepen om Hem te ver­ge­zel­len, Zijn woor­den te horen om samen met Hem een ge­meen­schap te vormen en om door Hem uitgezon­den te wor­den. En Hij wilde dat zijn leer­lin­gen ook na Zijn hemel­vaart een ge­meen­schap zou­den vormen, die ge­meen­schap noemde Hij ‘Kerk’ (Mt. 16,18).

Ge­meen­schap, contacten, verbon­den zijn met anderen is heel be­lang­rijk, dat ervaren vele mensen die een­zaam zijn. Veel mensen moeten dage­lijks aan den lijve onder­vin­den hoe moei­lijk het is om alleen te staan. Echt alleen-zijn - van God en mens verlaten - is ook niet goed. Want iedere mens is een beetje on-af. Andere mensen kunnen ons ergens uittrekken, bij­voor­beeld uit een put van negatieve gedachten; ze ontnuch­te­ren onze naïeve overmoed of wijzen ons eens ergens op; we kunnen ons optrekken aan mensen die we als voor­beeld kunnen nemen. Andere mensen zijn voor ons een klankbord. Ons eigen straatje is niet perse beter. Wij zitten op een bepaalde manier ook wel gevangen in ons­zelf. Trouwens: geen mens kan het allemaal in zijn eentje, we hebben elkaar nodig.

God zelf is ge­meen­schap: een Drie-een­heid van Vader, Zoon en heilige Geest

Als we dit alles over­we­gen, kunnen we aanvoelen waarom Jezus de kerk­ge­meen­schap heeft gewild: wij mensen zijn vanuit ons diepste wezen ge­roe­pen om niet alleen te zijn, maar ge­meen­schap te vormen met anderen; wij hebben anderen nodig en anderen hebben ons nodig; wij hebben een bijdrage te geven aan de ge­meen­schap en wij hebben de ge­meen­schap nodig.

Jezus heeft dat als het ware beves­tigd door zijn genade aan ons te geven via de ge­meen­schap, door de kerk­ge­meen­schap. Zijn sacra­menten heeft Hij toe­ver­trouwd aan de kerk. Alle sacra­menten zijn ge­meen­schaps­vie­ringen, Ze zijn vie­rin­gen van de Kerk. Dat geldt ook voor de biecht; De biecht wordt wel gevierd in de besloten­heid en volstrekte ver­trouwe­lijk­heid, met het biechtgeheim, zodat je je vrij uit kunt spreken. Maar je zegt je zon­den wel tegen iemand anders. De pries­ter is daar als “andere Christus” en man van de Kerk. Eigen­lijk belijdt je die zon­den daar aan Jezus Christus; je her­vindt de ge­meen­schap met God en met je broe­ders en zusters.

Wij hebben Gods ver­ge­ving nodig want wij zijn maar zwakke mensen; wij ont­van­gen die ver­ge­ving binnen de ge­meen­schap van de Kerk; zo wor­den we uit ons­zelf gehaald en zijn we geen rechter in eigen zaak.

Maar waarom moet je die zon­den aan een pries­ter zeggen?

We weten allemaal wel, hoe moei­lijk het vaak is om iets goed te maken. Som­mi­ge kwesties slepen jaren of zelfs een leven lang. En vele mensen dragen in hun hart een wond, die nooit echt is geheeld. Veel dingen blijven liggen en wor­den niet uitge­praat. Om een breuk te her­stel­len moet je trouwens met z'n tweeën zijn; twee mensen moeten het samen willen en in eenvoud elkaar de hand reiken en wíllen ver­ge­ven. Pas als twee mensen naar elkaar toe­gaan en ver­ge­ving vragen, of laten merken dat ze ver­ge­ving nodig hebben, is het echt over. Je hoeft niet te denken dat ze het wel zullen vergeten, nee, je moet het uitpraten, met oog voor je eigen zwakke punt, wil het weer helemaal goed kunnen komen.

De hand die wij mensen elkaar kunnen reiken, de ver­ge­ving die wij elkaar kunnen schenken, geeft God aan ons in het sacra­ment van boete en ver­zoe­ning, de biecht. Hijzelf staat daar klaar om Zijn woord van ver­ge­ving te spreken. Het is niet die pries­ter als mens die je vergeeft, het is Jezus die daar aanwe­zig is en die handelt in en door de pries­ter, die ook maar een instru­ment is van Gods genade.

Gaan biechten is een stap zetten, je moet een drempel over.

Zou dat niet net zo zijn als tussen mensen? Er zijn zo veel redenen om niets te zeggen, het niet uit te praten, het te laten liggen. En die ander praat er ook niet over; mis­schien is die het al vergeten. Maar de wolken schuiven weg en de zon breekt door als twee mensen elkaar de hand reiken en het ein­de­lijk durven zeggen: "sorry, ik heb het toch niet goed gedaan".

Je moet het zeggen!

Onder mensen is het vaak: Wie zet de eerste stap? Want er is vaak een beetje gelijk aan beide kanten. Voor God bestaan die vragen niet, want Hij heeft niets ver­keerds gedaan< al kunnen wij Hem ook niet begrijpen. Hij is God en jij bent mens.

Ware liefde kan niet zon­der ver­ge­ving ont­van­gen en ver­ge­ving schenken. Ook God wil in Zijn liefde ons ver­ge­ving schenken.

We moeten reke­ning hou­den met de gevoelens van een ander. Mis­schien dat iets niet zo be­lang­rijk leek, maar dat je toch een ander hebt gekwetst. Om een relatie goed te hou­den, kun je niet zon­der empathie (een inner­lijk meevoelen met een ander).

Zoiets is er ook in de ver­hou­ding tot God. Voel je aan wat Hem pijn doet? Dat is een groot plus­punt voor je relatie met God.

Gods ver­ge­ving ont­van­gen kun we na­tuur­lijk alleen als we spijt hebben van wat we hebben gedaan (berouw); door het te zeggen (belij­denis), zien we het beter onder ogen. Zo ont­van­gen we Gods ver­ge­ving in de absolutie (dat is het gebed waar­mee de pries­ter vrij­spraak en ver­ge­ving schenkt).

Zoals de zonde concreet is, zo is ook de ver­ge­ving concreet Wij mensen zeggen tot elkaar: Ik vergeef je dat je dit of dat gedaan hebt; dat is geen alge­meen en vaag verhaal, het gaat om concrete zaken. Zo is het ook met Gods ver­ge­ving.

Je kunt je dag bekijken, uur na uur: hoe was ik toen en toen? Was Christus in mij, zoals ik sprak en dacht en handelde?

Je kunt ook de gebo­den nagaan, één voor één: Of je kunt jezelf de vraag stellen: Hoe was ik in mijn ver­hou­ding tot God, tot mijn naasten, de Kerk, mijn werk en mij­zelf? Heb ik iemand tekort gedaan?

Ik zag laatst koningin Paola van België op TV. Zij heeft in haar huwe­lijk met koning Albert veel mee gemaakt, Beiden zijn allerlei kanten op gegaan. “Ik heb God opnieuw ontdekt”, ver­telde zij. Heel het gesprek straalde ver­zoe­ning uit, liefde, rust en vrede. Dat gebeurt er als je kunt ver­ge­ven en verzoenen, Dat gebeurt er als je ver­ge­ving en ver­zoe­ning kunt ont­van­gen Van je allerbeste, je hemelse Vader!