Driekoningen
6 januari - in Nederland gevierd op 2 januari 2022
In andere landen wordt het feest van Driekoningen groter gevierd dan in Nederland: In Duitsland trekken als de drie koningen verklede kinderen langs de huizen om er te zingen en daarmee geld op te halen voor een goed doel (Sternsingen). Italië viert dan Befana (vergelijkbaar met ons Sinterklaasfeest), waarbij de kinderen cadeautjes ontvangen. In België en Frankrijk wordt deze dag een zogeheten koningentaart gegeten. Degene die in zijn stuk taart een bruine boon vindt, of een muntstuk, is de ‘koning van de dag’.
Huiszegen
Het is een gebruik om 6 januari een huiszegen aan de voordeur aan te brengen met het jaartal en de letters B, M en C. Deze letters verwijzen naar de namen van de koningen maar ook naar de Latijnse zegenspreuk: Christus Mansionem Benedicat, wat ‘Christus zegene dit huis’ betekent.
Driekoningenbeeldjes iets dichterbij
Vroeger was het een gebruik om de figuurtjes van Driekoningen niet meteen in de kerststal te zetten, maar pas op 6 januari. De figuurtjes werden elke dag een stapje dichter naar de kerststal gezet, ze waren immers nog ‘onderweg’ en zouden pas op 6 januari de stal bereiken. De kerstboom werd dan ook na die datum weer afgetuigd (of opgeborgen).
Afbeeldingen
De oudste afbeelding van de geboorte van Jezus is niet van de herders in de stal maar van het bezoek van de wijzen uit het Oosten. Bijvoorbeeld op een sarcofaag (marmeren doodskist) uit de vierde eeuw (onder). Of op een mozaïek in een kerk in Ravenna (Italië) uit de zesde eeuw (boven).
Wijzen of koningen?
Wijzen of koningen? Het Matteüsevangelie (2,1-12) spreekt over ‘wijzen uit het Oosten’, zonder daarbij een aantal te noemen. In de traditie en kunst kennen we er drie, vanwege de drie geschenken die ze aanbieden. In de Griekse taal van het evangelie staat het woord ‘μαγοι’, magiërs. Het zijn astronomen/astrologen uit het Perzisch-Babylonische Rijk (thans: Irak), ‘wijze mannen’ die werden gewaardeerd door koningen. Voor joden en christenen waren ze mediums, tovenaars of waarzeggers, absoluut niet te vertrouwen en dienden niet geraadpleegd te worden door gelovigen.
Door verschillende volksverhalen en geschriften van kerkgeleerde Tertullianus (160-230) zijn ze koningen geworden, omdat de tekst van Matteüs doet denken aan de profeet Jesaja (60,3): “Volkeren komen naar uw licht, koningen naar de glans van uw dageraad”. Deze koningen werden daarmee een metafoor voor het idee dat heersers van alle volken zich onderwierpen aan Jezus en het christendom.
Kleurplaat
Kleur de kleurplaat in en stuur deze met de beantwoorde vragen vóór 15 januari 2022 naar: Redactie SamenKerk, Postbus 1053, 2001 BB Haarlem. Vermeld je naam, adres en leeftijd. Voor de vijf mooiste inzendingen hebben we een cadeau!
- Hoe heet het feest dat we op 6 januari vieren?
- Waar komt de jongste wijze vandaan?
- Welke namen hebben de wijzen uit het Oosten?
- Waarom gaven zij mirre als cadeau aan Jezus?
- Wat doen kinderen in Duitsland op 6 januari?
Symboliek geschenken
|
Klassiek wordt de volgende symboliek toegeschreven aan de geschenken:
|
Sint Bernardus van Clairvaux (1090-1153) kende er de volgende symboliek aan toe:
|
Wie waren de wijzen?
De afbeelding van de wijzen uit het Oosten is vol symboliek om uit te dragen dat iedereen genodigd is zich tot het Kind en zijn Moeder te richten: de hele wereld en alle mensen. Volkstraditie heeft hen ook namen gegeven:
- Melchior: Middelbare man, 40 jaar, vastberaden, man van actie, Azië
- Balthasar: Oude man, 60 jaar, wit haar, Europa
- Casper: Jonge man, 20 jaar, jeugdig enthousiasme, Afrika
De wijzen uit het Oosten volgden een ster. Astronomen, Bijbelkenners en andere wetenschappers hebben eindeloos gedebatteerd over de ster van Bethlehem. Was het een supernova of een komeet, of iets anders? Meest waarschijnlijk is het een beschrijving van een drievoudige conjunctie van de planeten.
