Maria Magdalena

Gedachtenis op 22 juli

Francesco Bianchi Buonavita
Maria Magdalena met de zalfpot
ca. 1600-1650
Benjamin Proust Fine Art Limited, Londen

Wie is Maria Magdalena? De vrouw met de zeven demonen (Lc. 8,1-12)? De apostel van de apos­te­len (Joh. 20)? Is ze de tegen­pool van Petrus als een van de voor­naamste uit de groep vrouwen die Jezus volg­den? Hoe nabij was ze Jezus? Is zij mis­schien ook de vrouw met het albasten vaasje bij Simon de Fari­zeeër?

Was zij moge­lijk een pros­ti­tuee (lees Lc. 7,36-50)? Is ze wellicht de Maria uit het verhaal over Lazarus (Joh. 11,1-44)? Of zit het allemaal anders? Het Nieuwe Testa­ment en andere antieke teksten ver­wij­zen op ver­schil­lende manieren naar haar. Wie is die vrouw uit Magdala (het hui­dige Migdal in Israël), in Jezus’ tijd een rijke stad, levend van de vis­vangst?

Ge­dach­te­nis H. Maria Magdalena

Op de li­tur­gische kalen­der van zowel Westerse als Oosterse Kerken staat de ge­dach­te­nis van de heilige Maria Magdalena op 22 juli. In de byzan­tijnsortho­doxe Kerken draagt zij de titel ‘Draagster van de heilige Mirre en Gelijke aan de Apos­te­len’. Sinds 2016 wordt het feest van Maria Magdalena in de rooms-katho­lie­ke Kerk in opdracht van paus Fran­cis­cus gevierd met dezelfde rang als die van de apos­te­len.

Kunst

In de kunstge­schie­de­nis is Maria Magdalena in al deze rollen uitge­beeld. Is ze een van deze typen? Of een combinatie van al deze verhalen? De oudste afbeel­dingen dateren uit de elfde eeuw na Christus. In de twin­tigste eeuw kwam er (feminis­tische) kri­tiek op de beeld­vor­ming van Maria Magdalena. Is zij niet het slacht­of­fer gewor­den van de te manne­lijke Kerk?

Catha­rij­neconvent

Al eeuwen houdt zij de gemoe­de­ren bezig. Daarom heeft Museum Catha­rij­neconvent een grote ten­toon­stel­ling gewijd aan haar. Maria van Magdala wordt meestal afge­beeld als jonge vrouw met lange, vaak los­han­gende (rode) haren als teken van boete en berouw, waarbij ze daarom vaak een doodskop bij zich heeft; meestal ook een zalfpot in de han­den (her­in­ne­ring aan het feit dat ze Jezus’ voeten zalfde én dat ze na Jezus’ dood naar zijn graf kwam om het dode lichaam alsnog eerbie­dig af te leggen). In de ten­toon­stel­ling in Utrecht vindt u eeuwen­oude afbeel­dingen van deze intri­gerende Bijbelse vrouw naast kunst­werken uit 2020.