Trendy vasten met oude wortels

Veertigdagentijd - Vastentijd

Vasten is trendy en hip! Tijd­schrif­ten, tv-pro­gram­ma’s en sociale media beste­den er gere­geld aan­dacht aan. Dagblad Trouw benoemde ‘vasten’ als de leef­stijl­trend van 2019. Mis­schien is het een nieuw feno­meen dat mensen een dagje vasten en daar zon­der terug­hou­dend­heid over spreken.

Fitgoeroes, in­flu­en­cers en BN’ers leven bij het nieuwe vasten. Geen veer­tig dagen lang, maar een korte periode of soms maar één dag. Met een trendy naam als intermit­tent fas­ting (IF), oftewel perio­diek vasten, verovert deze korte vorm van vasten snel terrein. Ook zijn er vasten­re­traites, 16:8-diëten en sapkuren. Dry January is net afgerond, waarin men in de maand januari geen alcohol dronk. Kortom, er zijn vele manieren om te vasten en ergens van af te zien, voor­na­me­lijk voor je eigen ge­zond­heid, fit­heid en geluk.

Trendy met oude wor­tels

Het klinkt nieuw en trendy. Maar eigen­lijk heeft vasten in allerlei vormen vele oude wor­tels. Vasten is in onze chris­te­lijke, katho­lie­ke traditie een bekend feno­meen. Als leer­lin­gen van Jezus zijn we wel bekend met het verhaal dat Hij na zijn doop in de Jordaan door de Heilige Geest de woes­tijn wordt inge­voerd. Daar verblijft Hij veer­tig dagen om te vasten, te bid­den en in een­zaam­heid door te brengen. Dat vasten gaat niet van­zelf en Jezus onder­vindt de nodige be­proe­vingen om het te vol­bren­gen. Vasten, je ergens van ont­hou­den, en ascese is in onze traditie vooral bekend als voor­be­rei­ding op de voor­naamste li­tur­gische feesten van de Goede Week en Pasen.

Vasten is dus niet alleen een tij­de­lijke trend die wordt gedeeld op social media, met de houd­baar­heid van het moment, maar een eeuwen­oude traditie die van gene­ra­tie op gene­ra­tie werd doorge­ge­ven. Die niet zozeer gericht is op onze licha­me­lijke fit­heid, ons uiter­lijk of ons eet­pa­troon, maar ook een andere dimensie kent. Vasten is een manier die kan helpen de inner­lijke vrij­heid te ver­gro­ten, de vrij­heid van het hart te ver­gro­ten, meer ruimte te scheppen voor be­lang­rijke zaken en je niet te hoeven laten lei­den (of lij­den) door je ge­woon­ten, versla­vingen of eet- en leef­pa­tro­nen. Vasten heeft te maken met een omke­ring. Er ont­staat zo een inner­lijke vrij­heid. Deze omke­ring van vaste ge­woon­ten naar een bewuster leven kunnen we omzetten in zicht­ba­re tekens, gebaren, en daden voor anderen. Zogezegd geen woor­den maar daden.

Door vasten en ascese krijgen we ruimte voor anderen. Ons ego wordt kleiner om de Ander groter te laten wor­den in ons. Het zorgt ervoor dat we ruimte kunnen maken voor God en de mede­mens, in het bij­zon­der voor de mensen die min­der kansen en moge­lijk­he­den hebben dan wij. De oude kerk­va­ders spraken al van de drie zaken die bij elkaar horen: het vasten, het gebed en de aalmoes. Vandaar ook dat de Veer­tig­da­gen­tijd bij uitstek een tijd is om je te be­zin­nen, ergens van af te zien en geld te sparen voor een goed doel.

Vas­ten­ac­tie(s)

In alle pa­ro­chies is er aan­dacht voor een vasten­pro­ject, vaak ook in samen­wer­king met de pro­tes­tante ge­meen­schappen. Een van de organi­sa­ties die in de Veer­tig­da­gen­tijd werk maakt van vasten is de Bis­schop­pe­lijke Vas­ten­ac­tie. Ieder jaar wordt een aantal projecten geselec­teerd om finan­cieel te onder­steunen met de bekende vasten­doosjes, deur­col­lec­tes na afloop van de zon­dagse vie­ring enzo­voort.

Werk maken van je toe­komst

Vas­ten­ac­tie wil niet alleen geld inzamelen voor goede doelen. Zij stelt zich ten doel dat ie­der­een, overal ter wereld, een waar­dig bestaan kan opbouwen. Ze wil samen bouwen aan een wereld waarin mensen zelf werken aan hun waar­dig­heid én be­schik­ken over de moge­lijk­he­den daarvoor. Een wereld, waarin mensen voor zich­zelf en hun gezin kunnen zorgen en wel­vaart recht­vaar­dig wordt ver­deeld binnen ge­meen­schappen. Dat gebeurt niet overal en dan is soms een klein duwtje in de rug nodig.

Dat wil Vas­ten­ac­tie ze graag geven! Ongeacht hun geloofs­over­tui­ging, hun etnische ach­ter­grond, hun sekse of afkomst. Het gaat dus veel ver­der dan alleen geld inzamelen voor een goed doel en werken aan ons eigen goede gevoel. Het klinkt als ‘bouwen aan een betere wereld’, of mis­schien wel bouwen aan het Rijk Gods.

Zo is er een project voor ver­be­te­ring in geboorte­zorg in Somalië, onder­steu­ning van een vluch­te­lingen­kamp in Venezuela, een water­pro­ject om een baan te vin­den en je eigen geld te verdienen. Hoewel te­gen­woor­dig al 91 procent van alle kin­de­ren we­reld­wijd basis­on­der­wijs volgt, krijgen veel jon­ge­ren niet die kans om ver­der te leren. Ze zijn dan aangewezen op onge­schoold en slecht betaald werk. Dit jaar steunt de Vas­ten­ac­tie projecten die beroeps­on­der­wijs aanbie­den onder andere in Bang­la­desh, Zambia en Sierra Leone.

Vas­ten­ac­tie voor scholen

Ma­te­ri­alen voor scholen

Niet alleen in de kerk of thuis is er aan­dacht voor de Vasten­tijd. Ook in het onder­wijs is er weer een groeiende belang­stel­ling voor deze bij­zon­dere tijd: door het actieve optre­den van de Vas­ten­ac­tie wor­den drie­hon­derd scholen bereikt. Voor iedere basis­school is er les­ma­te­riaal be­schik­baar waarin het thema van dit jaar wordt uit­ge­werkt. Tijdens de speciale lessen staan kin­de­ren stil bij de toe­komst, hun eigen toe­komst, plannen en dromen voor later, maar ook bij die van andere kin­de­ren.

Met het thema ‘Werken aan je toe­komst’ wil de Vas­ten­ac­tie aan­dacht geven aan de be­roe­pen en het onder­wijs dat daarvoor nodig is. Zonder onder­wijs geen beroep. Zonder beroep geen toe­komst! Voor de kin­de­ren in de onder­bouw wordt er gewerkt met een digi­taal prenten­boek met leuke werk­vor­men over be­roe­pen. Met de oudere kin­de­ren in de boven­bouw wordt er nage­dacht over allerlei soorten be­roe­pen. Een bekend Bijbel­ver­haal maakt er onder­deel van uit – we lezen het op Witte Donder­dag. Welk beroep zou Jezus hebben gehad: voe­ten­was­ser mis­schien? Het project voorziet ook in een met alle leer­lin­gen ge­za­men­lijk te hou­den paas­vie­ring.

En het kan nog gekker, want er is ook een heuse scholen­tour. Dit jaar reist de Vas­ten­ac­tie tij­dens de Vasten­tijd met theater­voor­stel­ling ‘Samen Sterk’ voor basis­scho­len door het land. Verhalen­ver­tel­ler Matthijs Vlaar­din­ger­broek gaat in op thema’s als vriend­schap en iets doen voor een ander. Met zijn buik­spreek­pop­pen en goochel­trucs maakt Matthijs er een spet­te­rend spektakel van, waar hij de kin­de­ren actief bij betrekt. Op www.vas­ten­ac­tie.nl staan filmpjes van deze scholen­tour en en­thou­siaste reacties van leer­lin­gen. Een eigen­tijdse manier om de Vasten­tijd te beleven.

Tot slot

Wat we kunnen leren van de hui­dige trends is dat vasten niet met een somber gezicht hoeft te gebeuren maar ook iets mag zijn waar je zelf (en een ander) gelukkig mee maakt. Je wordt er blij van, fit, gelukkig, gezond en je helpt er een ander mee een toe­komst op te bouwen. Kortom, laat de Vasten­tijd maar komen!