Woord van de bisschop

Terug uit Rome

‘Moe maar voldaan keer­den zij huis­waarts.’ Met die dood­doener ein­digen veel reis­ver­slagen. Maar voor ons ging het helemaal op. De bede­vaart naar Rome is een pelgrimage gewor­den met veel indrukken, erva­ringen en hoogte­punten. En tege­lijk fysiek en gees­te­lijk enorm inspannend voor onze bijna 800 pelgrims in de leef­tijd van 1½ tot 91 jaar.

Ze hebben er zich prima door­heen geslagen. Ik heb veel po­si­tie­ve reacties gehoord, niet alleen van onze pelgrims zelf, maar ook van buiten­staan­ders. Door een Ro­mein­se tv- / in­ter­net­omroep werd me ver­baasd gevraagd hoe dat nou kan, zo’n grote groep enthou­siaste pelgrims met veel jon­ge­ren en ge­zin­nen uit dat rare gesecula­ri­seerde Neder­land, uit ‘Am­ster­dam… of all places?’.

Aller­eerst komt het door de pelgrims zelf. Het viel me op wat voor een posi­tieve groep het was, vrolijk en met een hart voor geloof en Kerk. Ik heb ze ervoor bedankt. Een fan­tas­tische bijdrage heeft ook ons ka­the­drale koor geleverd, en het zoge­naamde pelgrims­koor. Ze hebben prach­tig gezon­gen in alle grote vie­rin­gen. Het ka­the­drale koor gaf een speciaal concert op 4 mei, Doden­her­den­king, in aan­wezig­heid van de Neder­landse ambas­sadeur bij de Heilige Stoel, Z.K.H. prins Jaime de Bourbon de Parme, die een mooie toe­spraak hield, en waarbij andere ambas­sadeurs aanwe­zig waren, uit België en andere lan­den. Ik denk dat het wellicht de eerste keer in de geschie­denis is dat op het­zelfde moment in Am­ster­dam en Rome een 4-mei­her­den­king plaatsvond. Om acht uur klonk het Wilhelmus, na twee minuten stilte, uit duizend kelen in de prach­tige kerk.

Twee pausen

Het ka­the­drale koor had ook het voor­recht om voor twee pausen te mogen zingen. Emeritus-paus Bene­dic­tus XVI ont­ving ons op zon­dag­avond 3 mei bij zijn woning in de Vati­caanse tuinen. Het koor stond opge­steld bij het huis, toen de 88-jarige paus in een soort golfkarretje kwam aan­gere­den. Hij had net de rozen­krans gebe­den bij de Lourdes­grot. Hij maakte een broze indruk, maar volgde gees­te­lijk hel­der en met intense aan­dacht de lie­de­ren, die dirigente Sanne Nieuwen­huij­sen had uitgekozen, waar­on­der zijn lievelings­lied “Denn Er hat seinen Englen...” van Mendelssohn.

Ook de hui­dige paus Fran­cis­cus nam ruim­schoots de tijd om bij de algemene au­diën­tie van 6 mei op het Sint Pieters­plein onze pelgrims te begroeten, ver­schil­lende van onze kin­de­ren zijn zegen en een knuffel te geven. Met ons ka­the­drale koor ging hij op de foto en hij luisterde naar het lied dat zij zongen. Hij liet blijken de zang te waar­de­ren, schudde nog wat han­den en liet de koorle­den – en mij – vereerd achter.

Voor mij per­soon­lijk was het trouwens de week van de drie pausen. Zater­dag­mid­dag 2 mei mocht ik nog de Koptische paus Tawadros II uit Caïro verwel­ko­men in de St. Vitus­kerk in Hilversum, alvorens naar Rome te vliegen om op zon­dag­morgen in de Sint Pieters­kerk te kunnen voor­gaan in de grote ope­nings­vie­ring van onze bede­vaart. Er zijn weken dat ik het met min­der moet doen!

Samen Kerk

Het doel van de bede­vaart was natuur­lijk primair om verbon­den­heid te ervaren met elkaar, met de Wereld­kerk en met God. Het is goed af en toe eens los te komen uit de typisch Neder­landse situatie, met z’n eigen pro­blemen en pro­bleempjes, en een bre­dere blik te krijgen. We zijn tenslotte samen Kerk, niet alleen met mensen uit onze eigen wijk of dorp, of pa­ro­chie, maar met de gelo­vi­gen van alle tij­den en alle plaatsen. De erva­ring met vergrij­zing en ont­kerste­ning is vooral iets van West-Europa, en dus ook van Neder­land. In Azië en Afrika is alles anders. Er is groei en vitali­teit, maar ook een ver­vol­ging, die extreme propor­ties heeft aange­nomen. Dat herinnert ons juist in Rome aan de Kerk van de eerste eeuwen. Er zijn twee plaatsen waar jon­ge­ren echt stil wor­den. Dat zijn niet de grote kerken of musea, maar de catacomben en het Colosseum, waar een een­vou­dig kruis herinnert aan de vele chris­te­nen die hier in de arena zijn vermoord. Zo is het be­gon­nen. En zo is het voor vele chris­te­nen we­reld­wijd weer. Maar de Blijde Bood­schap van verlos­sing, ver­ge­ving en eeuwig leven laat zich ook nu niet stoppen.

Vreugde alom

Naast zulke momenten van ernst en be­zin­ning was er toch vooral veel vreugde en ont­moe­ting. Je hoefde maar op een terrasje te gaan zitten, en je kwam al gauw in gesprek met onze eigen pelgrims maar ook met mensen van andere lan­den en culturen. De hulp­bis­schop en ik waren een keer wat vroeg voor een vie­ring en slopen, al gekleed in ‘klein paars’, naar een zij­straatje om nog even een cappuccino te drinken, toen hele stoeten pelgrims fotograferend en filmend langskwamen en het tafereel vastleg­den.

De on­der­lin­ge sfeer bleef tot het einde optimaal. Helaas was de terugreis op 7 mei door een brand op de luchthaven voor velen een be­proe­ving. Zo’n 200 pelgrims zijn een dag later teruggevlogen (som­mi­gen zelfs via Parijs), maar ik denk dat ze dat er wel voor over hebben gehad.

Mijn bij­zon­dere dank gaat uit naar de VNB-reis­orga­ni­sa­tie en onze bisdom­me­de­werk(st)ers, die alles geor­ga­ni­seerd hebben en enorm veel werk verzet hebben. Voor­af­gaand aan de reis en in Rome. Maar ook de tien­tal­len reis­lei­ders, gidsen, pas­to­raal bege­lei­ders, bege­lei­ders van de kin­der-, tiener- en jon­ge­ren­pro­gramma’s, dirigenten, koor­lei­ders en –zan­gers, organisten, voor­gan­gers en assis­tenten in de vie­rin­gen, het medisch team, de verant­woor­de­lijken voor de com­mu­ni­ca­tie, die ervoor gezorgd hebben dat ook de thuis­blij­vers snel veel kon­den meebeleven. Bij elkaar mis­schien wel hon­derd man/vrouw die zich voor deze succes­volle bede­vaart hebben ingezet. Te veel om op te noemen. Aan allen zeg ik oprecht: grazie mille grazie, harte­lijk bedankt!

Op het einde kreeg ik de vraag: Wanneer gaan we weer op bede­vaart? Gezien de enorme organi­sa­tie zal het nog wel even duren, maar het plan houd ik zeker vast.

+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bis­schop van Bisdom Haar­lem-Am­ster­dam