Toespraak tot de Heilige Vader

Maandag 2 december door kardinaal Eijk

Toespraak van kar­di­naal Eijk tot paus Fran­cis­cus op maan­dag 2 de­cem­ber 2013, tij­dens het Ad Limina­be­zoek.

Heilige Vader,

Wij, de Neder­landse bis­schop­pen, hebben vurig verlangd naar deze per­soon­lijke ont­moe­ting met U, de hui­dige plaatsbekle­der van Christus op aarde en wij zien deze, afgezien van de eucha­ris­tie­vie­ringen op de graven van de apos­te­len Petrus en Paulus en in de basiliek van Sint Jan van Lateranen en in die van de Santa Maria Maggiore, als het hoogte­punt van ons Ad Limina-Bezoek. Voor het meren­deel van de Neder­landse bis­schop­pen zal dit hun eerste ont­moe­ting met U zijn, hetgeen aan dit ogen­blik een bij­zon­der reliëf geeft.

Het Ad Limina-bezoek is op de eerste plaats een pel­gri­meren naar de graven van de apos­te­len hier in Rome en de per­soon­lijke ont­moe­ting met U. Op de tweede plaats is het ook een gelegen­heid om te berichten over de reli­gi­euze, culturele, maat­schap­pe­lijke en pas­to­rale ont­wik­ke­lingen en enkele problemen en bij­zon­dere vragen be­tref­fen­de onze kerk­pro­vin­cie. Over dit alles hebben wij U een gemeen­schap­pe­lijk rapport doen toe­ko­men van onze Con­fe­ren­tie dat ook, afgezien van de ver­slagen van iedere dio­ce­sane bis­schop in het bij­zon­der, ook is ge­pu­bli­ceerd. Wij willen in het gemeen­schap­pe­lijk rapport een transparant en eer­lijk beeld geven van de hui­dige toestand in onze kerk­pro­vin­cie en wij zeggen klip en klaar dat die niet in ieder aspect roos­kleu­rig is.

Het aantal katho­lie­ken is in Neder­land steeds in een snel tempo aan het afnemen. Dit betreft vooral het aantal prak­ti­se­rende katho­lie­ken, waardoor ook de beschik­ba­re finan­ciële mid­de­len snel min­der wor­den. Daar de de Kerk in Neder­land van de staat geen subsidie krijgt, is zij af­han­ke­lijk van de vrij­wil­lige bijdragen van de gelo­vi­gen. Hoewel deze jegens de Kerk zeer vrijgevig zijn, zijn zij niet in staat voldoende finan­ciële mid­de­len bijeen te brengen om hun paro­chie­kerken te onder­hou­den. Wij voor­zien dat een­derde van de katho­lie­ke kerken in ons land voor 2020 gesloten zal zijn en twee­derde voor 2025. In de laatste jaren wer­den de Neder­landse bis­dom­men om dezelfde reden ge­dwon­gen de curies te reor­ga­ni­se­ren en mede­wer­kers hier­van te ontslaan, in het geval van het aarts­bis­dom Utrecht ook om te voor­ko­men dat het bankroet ging.

Bovendien heeft de Kerk in Neder­land, zoals in andere lan­den, te maken met het probleem van het seksueel mis­bruik van min­der­ja­rigen door mede­wer­kers van de Kerk. De Neder­landse Bis­schop­pen­con­fe­ren­tie en de Con­fe­ren­tie van de Neder­landse Reli­gi­euzen hebben in nauwe samen­wer­king met elkaar dit probleem laten onder­zoeken door een onaf­han­ke­lijke com­mis­sie met een instantie waarbij men genoemde gevallen kan mel­den, een com­mis­sie om ze te onder­zoeken, een com­mis­sie voor schadevergoe­ding en een platform voor psycho­lo­gische bijstand van de slacht­of­fers. Wij zijn vastbesloten de problemen van de slacht­of­fers te onderkennen, de schade te vergoe­den en hen zoveel moge­lijk te helpen genezen. Regel­ma­tige ver­ga­de­ringen van de voor­zit­ters van de Neder­landse Bis­schop­pen­con­fe­ren­tie en de Con­fe­ren­tie van de Neder­landse Reli­gi­euzen en van een top-down organi­sa­tie van de slacht­of­fers heeft geleid tot een groeiend weder­zijds ver­trouwen. Voor de moge­lijk­heid om klachten van seksueel mis­bruik door overle­den personen en mis­bruik dat ver­jaard is, in te dienen is in gemeen­schap­pe­lijk overleg een einddatum vast­ge­steld, 1 juli 2014. Wij doen op allen een beroep bewijzen aan te dragen, voor zover dat de klachten van de slacht­of­fers kan onder­steunen, en hen te helpen hun klachten, voor zover moge­lijk, in te dienen. opdat de Kerk schoon schip kan maken op dit terrein in het belang van de slacht­of­fers.

Ons ver­slag is rea­lis­tisch, maar niet pessi­mis­tisch. Wij merken op dat de over­ge­ble­ven prak­ti­se­rende katho­lie­ken hun geloof steeds serieuzer nemen, steeds po­si­tie­ver staan ten opzichte van de Kerk en een steeds per­soon­lijkere relatie met Christus hebben. Wij hopen een aantal kerken te kunnen behou­den die dan het centrum zullen zijn van een ge­meen­schap gelo­vi­gen met een levend geloof, dat blijkt in de li­tur­gie, de catechese voor kin­de­ren, jon­ge­ren en vol­was­se­nen en de diaconale ac­ti­vi­teit, die zo be­lang­rijk is in onze huididge maat­schap­pij. Deze gelo­vi­gen zullen de Kerk in Neder­land onder­steunen en het zuurdeeg zijn voor het Rijk Gods in de toe­komst.

Wij zijn zeer verheugd U vandaag te kunnen ont­moe­ten en wij willen zeggen dat wij ons met U ten diepste verbon­den voelen. U kunt zeker zijn van onze gebe­den voor U, dat God U rijke­lijk moge zegenen in uw taak de Kerk van Christus op wereld­ni­veau in deze tijd te lei­den. Wij vragen U van onze kant voor ons te bid­den en ons uw pau­se­lijke zegen te geven.

Kar­di­naal Eijk