Johannespassie van Arvo Pärt

Kathedrale Basiliek van Sint Bavo in Haarlem - 3 april

Een in­druk­wek­kende muzikale weergave van het lij­den van Jesus Christus.

De Johannespassie van Arvo Pärt wordt op dins­dag in de Goede Week (3 april) uitge­voerd in de Ka­the­drale Basiliek van Sint Bavo in Haar­lem.

Arvo Pärt (Estland, 1935) begon zijn loop­baan als com­po­nist met twaalf­toons­com­po­si­ties, maar keerde na 1970 terug tot de tonali­teit, waarbij hij zich sterk oriënteerde op de com­po­si­tie­prin­ci­pes die in de Mid­del­eeuwen en de Renaissance wer­den gehan­teerd. Hij herontdekte de kracht van de enkele toon, en ont­wik­kelde een stijl gebaseerd op het geluid van bellen (tintinnabuli). Stemmen en orkestinstru­menten vervullen òf een harmo­nische òf een melo­dische rol, maar uit het samen­gaan van beide ont­staat een nieuwe een­heid. Apodic­tisch ge­for­mu­leerd: "een plus een is een".

In de Johannespassie (Passio Domini nostri Jesu Christi secundum Johannem) uit 1982 is deze stijl al voluit ont­wik­keld. Er zijn geen be­schou­wende passages, zoals bij­voor­beeld wel het geval is in de passies van Bach. De bijbel­tekst wordt ver­deeld over vier groepen uit­voeren­den die elk hun eigen muzikale vorm­ge­ving hebben, waarbij vooral opvalt dat de partij van de evangelist wordt toe­bedeeld aan een vocaal kwartet dat door vier instru­menten begeleid wordt.

Pärt ziet bewust af van alle grote retorische gebaren die ons uit de 18e en 19e eeuw ver­trouwd zijn. Zijn strenge, compacte, welhaast rituele manier van schrijven dwingt als van­zelf een grote luistercon­cen­tratie af.