Paus Leo XIV

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 28 mei 2025

Eerste woens­dagau­diën­tie van paus Leo XIV waarbij hij de catechesereeks van paus Fran­cis­cus oppakt en continuëert.

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
II. Het leven van Jezus
De parabels 7
Jezus Christus onze hoop. De Samari­taan.
“Hij zag hem en kreeg medelij­den” (Luc 10:33b)

Beste broe­ders en zusters

We blijven medi­te­ren over enkele gelijkenissen uit het Evan­ge­lie, die ons uit­no­di­gen om ons per­spec­tief te ver­an­de­ren en ons te openen voor hoop. Een gebrek aan hoop komt soms voort uit een starre, gesloten manier van kijken, en gelijkenissen helpen ons om de dingen vanuit een ander stand­punt te zien.

Vandaag wil ik spreken over een geleerde, een wet­ge­leer­de, die zijn per­spec­tief moet ver­an­de­ren omdat hij op zich­zelf gericht is en anderen niet opmerkt (vgl. Lk 10:25-37). Hij vraagt Jezus hoe hij het eeuwig leven kan “erven”, met een term die een absoluut recht ver­on­der­stelt. Maar achter deze vraag schuilt moge­lijk een behoefte aan aan­dacht: het enige woord dat hij Jezus vraagt uit te leggen, is “naaste”, let­ter­lijk “hij die dichtbij is”.

Jezus ver­telt een gelijkenis die deze vraag transformeert, van “wie houdt van mij?” naar “wie heeft liefgehad?”. De eerste vraag is onvolwassen, de tweede is die van een vol­was­se­ne die de zin van zijn leven begrijpt. De eerste vraag stellen we als we in een hoekje wachten, de tweede drijft ons om op weg te gaan.

De gelijkenis speelt zich af op een weg, een moei­lijke en ruige weg, zoals het leven. Een man daalt af van Jeru­za­lem, de stad op de berg, naar Jericho, onder zee­ni­veau. Dit beeld voorspelt al wat kan gebeuren: de man wordt aan­ge­vallen, beroofd, geslagen en half­dood achter­ge­la­ten. Het is een erva­ring die we kennen wanneer situaties of mensen, soms zelfs zij die we ver­trouw­den, alles van ons afnemen en ons achterlaten.

Maar het leven bestaat uit ont­moe­tingen, en in die ont­moe­tingen tonen we wie we zijn. Voor de kwets­baar­heid van anderen kunnen we kiezen: zorg dragen of doen alsof er niets aan de hand is. Een pries­ter en een Leviet passeren dezelfde weg. Ze dienen in de tempel van Jeru­za­lem, maar hun ere­dienst leidt niet auto­ma­tisch tot medelij­den. Medelij­den is vóór alles een kwestie van men­se­lijk­heid, niet alleen van geloof.

We kunnen ons voor­stel­len dat de pries­ter en Leviet, na lang in Jeru­za­lem te zijn geweest, haast hebben om thuis te komen. Haast, zo aanwe­zig in ons leven, verhin­dert vaak medelij­den. Wie vindt dat zijn eigen weg voorrang heeft, stopt niet voor een ander.

Maar dan komt iemand die wél stopt: een Samari­taan, een lid van een veracht volk (vgl. 2 Kon 17). De tekst vermeldt niet zijn reisdoel, alleen dat hij onderweg was. Religio­si­teit speelt hier geen rol. Deze Samari­taan stopt omdat hij een mens is die een ander mens in nood ziet.

Medelij­den uit zich in prak­tische daden. Lucas beschrijft de Samari­taan, die wij “goed” noemen, maar in de tekst slechts een mens is: hij nadert, want helpen betekent betrokken raken, je han­den vuil maken; hij verbindt de won­den na ze te reinigen met olie en wijn; hij laadt de man op zijn paard en draagt zijn last; hij brengt hem naar een her­berg, betaalt twee zilverlingen (twee dagen loon) en belooft terug te keren om meer te betalen. De ander is geen pakket om af te leveren, maar iemand om voor te zorgen.

Beste broe­ders en zusters, wanneer zullen wij onze weg onder­bre­ken om medelij­den te tonen? Wanneer we begrijpen dat de gewonde man ieder van ons ver­te­gen­woor­digt. De her­in­ne­ring aan hoe Jezus voor ons stopte, zal ons helpen meer medelij­den te tonen.

Laten we bid­den dat we groeien in men­se­lijk­heid, zodat onze relaties echter en rijker in medelij­den wor­den. Laten we aan het Hart van Jezus de genade vragen om steeds meer Zijn gevoelens te delen.