Eén ei is geen ei...

en andere paastradities

Een kerst­boom en -stalletje horen bij Kerst­mis, oliebollen bij Oud en Nieuw en een taart met kaarsen bij een ver­jaar­dag. Zo kent ook Pasen diverse tradities en gewoontes. Denk aan (chocolade)eieren. Of aan een boterlammetje bij het paasontbijt, de palm­pasen­stok op Palm­zon­dag en de Mattaüs Passion op Goede Vrij­dag. En, niet te vergeten, Paasvee in Schagen.

Paasontbijt

Kerst­di­ner maar paasontbijt. Wellicht maakte de lange paas­wake mensen wat hon­gerig, dat men na thuis­komst een paasontbijtje nam. Het paasontbijt (op paas­mor­gen) was de eerste fees­te­lij­ke maal­tijd na de zes weken lange vas­ten­tijd (zon­der vlees en/of andere lekkernijen). Ook daarom was het een rijke­lijk gevulde tafel. Nog los van het feit dat feesten en eten bij elkaar horen.

Paasmannetjes wer­den rond 1925 door een Am­ster­damse bakker geïn­tro­du­ceerd. Een traditie uit Duits­land. Kort daarop kwamen boterboeren met het idee van de verse grasboter een paaslammetje te maken voor op de ontbijttafel.

Het ei hoort al sinds de vierde eeuw bij Pasen. Het staat in het chris­ten­dom voor vrucht­baar­heid en het nieuwe leven. Het eten van eieren met Pasen was be­lang­rijk omdat het bekend was dat je ervan aan­sterkte. Dat was nodig na strenge winters met weinig eten. De kippen leg­den in de winter niet zo veel eieren en tegen de tijd dat het Pasen werd, was er een eieroverschot. De boeren schil­der­den daarom de eieren om ze cadeau te doen of uit te delen aan de armen. Het verstoppen en zoeken van eieren hoort hier ook bij.

• Leer hier hoe je zelf paasmannetjes kunt maken

Matthäus Passion & The Passion

Op allerlei plaatsen in ons land wordt de Matthäus Passion uitge­voerd, een gezon­gen ver­telling van het lij­dens­ver­haal volgens Matteüs. Nergens ter wereld wordt dit meester­werk uit 1727 van Johann Sebastian Bach zo vaak uitge­voerd. Dit jaar is het drie­hon­derd jaar gele­den dat Bach (in 1724) zijn Johannes Passion compo­neerde, de eerste van deze meester­werken. Sinds 2011 is The Passion ook niet meer weg te denken als spektakel­stuk, waar tien­dui­zen­den aan deel­ne­men en miljoenen naar kijken op de Neder­landse tele­vi­sie. Steden in Neder­land staan als het ware in de rij om als locatie te mogen dienen, waarbij heden­daag­se zan­gers moderne (Neder­lands­ta­lige) liedjes zingen.

Paashaas

De paashaas is ook via Duits­land naar onze streken geko­men. Hazen zijn al vroeg in het voor­jaar weer actief, vooral met de voort­plan­ting. Pasen is naast hét aller­be­langrijkste chris­te­lijke feest van het jaar, ook een voor­jaars­feest.

Voor­jaarsschoonmaak

In de dagen en weken vlak vóór Pasen werd in de kerk en thuis een grote schoonmaak gehou­den. Alles werd van z’n plaats gehaald, de ramen wer­den wijd open gezet voor het eerste voor­jaarszonnetje. Winterkleren gingen in de kast en de zomerkleren eruit.

Paasvee in Schagen

Sinds 1894 wordt op de woens­dag vóór Palm­zon­dag in Schagen een speciale vee­markt gehou­den om de koeien te keuren. In de Vasten­tijd werd vroe­ger geen vlees gegeten, maar wel met Pasen. Dan werd het dier met het mooiste vlees geslacht. Vandaag de dag wor­den er nog run­de­ren gekeurd en ver­handeld, maar te­gen­woor­dig is het vooral een volks­feest.

Weggeven

Pasen betekent ook weg­ge­ven. We vieren dat Jezus zich­zelf gaf als verlos­sing voor de mensen en de wereld. Speciaal met Witte Donder­dag (het Laatste Avondmaal) en met Goede Vrij­dag (kruisi­ging) gedenken we deze zelfgave. Tra­di­tio­neel is het paas­feest ook een gelegen­heid om te schenken. Meer sym­bo­li­sche geschenken dan de cadeaus bij het Sin­ter­klaasen kerst­feest; denk aan de palm­pasen­stok en geverfde eieren.

Zang

Met kerst­lied­jes zingen we volop kerst­lied­jes. Pasen heeft wel een ker­ke­lijk repertoire, waar­van ‘U zij de glorie’ het bekendste is. Maar er zijn wel enkele (bekende) kin­der liedjes als ‘Bim bam Beieren, de koster lust geen eieren’ of ‘Ik zag twee hazen’.

• Video: Ik zag twee hazen (Youtube)

Kerk­klok­ken

Na het ‘Eer aan God’ in de vie­ring van Witte Donder­dag zwijgen de kerk­klok­ken tot aan het ‘Eer aan God’ tij­dens de paas­wake. Volks­de­vo­tie ver­telt dat de klokken in de tussen­tijd in Rome waren, waar de paus ze zou hebben gezegend en gevuld met paaseieren.

Paasvuren

In ooste­lijk Neder­land wor­den paasvuren gehou­den om alles van je huis en je land op te ruimen, te verbran­den. Het staat ook voor afscheid van een tijd en het vuur voor vrucht­baar­heid.