Pausboodschap Veertigdagentijd
In het licht van synodaal proces
Op 22 februari begint met Aswoensdag de Veertigdagentijd. Paus Franciscus geeft twee tips om deze goed te beleven. In zijn boodschap voor de Veertigdagentijd 2023 legt de paus een relatie tussen het doel van de Veertigdagentijd en dat van het synodaal proces. Het gaat bij beide om een persoonlijke en kerkelijke bekering.
De paus maakt dit duidelijk aan de hand van een meditatie over de Gedaanteverandering van de Heer op de berg Tabor. Dit is een passage in de evangelies van Matteüs, Marcus en Lucas. De Kerk leest dit evangelie jaarlijks op de tweede zondag van de Veertigdagentijd.
Hij schrijft dat de Veertigdagentijd uitnodigt om “in het gezelschap van Jezus ‘een hoge berg’ te beklimmen en als Gods heilig volk een speciale ervaring van ascese te beleven.” De vastentijd is bedoeld om “ons gebrek aan geloof én onze weerstand te overwinnen om Jezus te volgen op de weg van het kruis.” Daartoe moeten we op reis gaan als op een bergtocht die inspanningen, offers en concentratie vereist. Volgens de paus zijn dezelfde benodigdheden belangrijk voor de synodale reis.
Gedaanteverandering
De beklimming van de berg Tabor mondt uit in de Gedaanteverandering van de Heer. De goddelijke schoonheid van dit visioen overtreft alles. De paus legt ook hier een link met het synodaal proces. Het proces is soms zwaar, maar op het einde wacht iets schitterends.
Naast Jezus verschenen op de berg Tabor ook Mozes en Elia, vertegenwoordigers van de wet en de profeten. Het nieuwe van Jezus is tegelijkertijd de vervulling van het Oude Verbond. Ook dit gegeven verbindt paus Franciscus met de synodale weg: “Deze is geworteld in de traditie van de Kerk, maar staat open voor vernieuwing,” zo benadrukt hij. De Traditie is een bron van inspiratie om nieuwe wegen zoeken, maar vermijdt tegelijkertijd de elkaar uitsluitende verleidingen van onbeweeglijkheid en geïmproviseerde experimenten.
Twee middelen
Het gaat zowel bij de vasten als het synodaal proces om verandering op persoonlijk en kerkelijk niveau. Deze verandering vindt haar model in de Gedaanteverandering van de Heer en wordt voltooid door het Paasmysterie. De paus noemt twee middelen om met de Heer de berg te beklimmen en het doel te bereiken.
Het eerste is het lezen van de Schrift en naar de Heer luisteren als Hij spreekt. De Heer spreekt door het Woord van God dat de Kerk aanbiedt in de dagelijkse liturgie. Paus Franciscus adviseert ook wie niet dagelijks de mis kan bijwonen, toch de dagelijkse lezingen te overwegen, eventueel met behulp van internet. “Daarnaast spreekt de Heer tot ons door onze broeders en zusters, vooral door hen die in nood verkeren,” aldus de paus. Wederzijds luisteren is essentieel voor de stijl van een synodale Kerk.
Ten tweede zegt paus Franciscus “niet te vluchten in een vorm van religiositeit die het zoekt in buitengewone gebeurtenissen en dramatische ervaringen uit vrees voor de dagelijkse realiteit.” De vastentijd is geen doel op zichzelf maar “een manier om ons voor te bereiden om het lijden en het kruis van de Heer te beleven met geloof, hoop en liefde en zo bij de verrijzenis te komen.” Dat geldt ook voor de synodale weg. “Wanneer God ons de genade van krachtige momenten van gemeenschap geeft, moeten we niet denken dat we er al zijn. We moeten terugkeren naar de vlakte en daar arbeiders van synodaliteit zijn”, aldus de paus.
