Zondag van de Oosterse Kerken

Zondag 15 mei

Zondag 15 mei 2022, de vijfde zon­dag van Pasen, is het Zondag van de Oosterse Kerken. Deze zon­dag richten we onze oecu­me­nische aan­dacht en gebed op de Ortho­doxe, de Oosterse Kerken.

De Oosterse Katho­lie­ke Kerken zijn in het verle­den voortge­ko­men uit deelunies met de Rooms-katho­lie­ke Kerk. Bekend is de Unie van Brest-Litovsk (1596), waaruit de Oekraïens-katho­lie­ke Kerk is voortge­ko­men. Ook in het Midden-Oosten zijn diverse unies met Rome tot stand geko­men. De Maronieten (Libanon) herstel­den de band met Rome rond 1200. Vanaf de zes­tien­de eeuw ontstaan er in Oost-Europa, India en in het Midden-Oosten diverse met Rome geünieerde kerken.

Deze Oosterse Katho­lie­ke Kerken staan in de traditie van de oosters-ortho­doxe en oriën­taal­se kerken (theo­lo­gie, li­tur­gie, gebruiken, ker­ke­lijk recht). Vanuit het rooms-katho­lie­ke per­spec­tief wer­den deze kerken gezien als een brug naar de ortho­doxe tradities. De oos­ters-ortho­doxe en oriëntaals-ortho­doxe kerken zagen de deelunie vaak als een onder­mij­ning van hun kerk en traditie. De brug­func­tie die de Katho­lie­ke Oosterse Kerken werd toegedicht, kon zel­den waargemaakt wor­den.

Dat neemt niet weg dat de Oosterse Katho­lie­ke Kerken door de eeuwen heen overeind ge­ble­ven zijn en daarbij vaak grote problemen hebben moeten over­win­nen. De Oosterse Katho­lie­ke Kerken hebben bestaans­recht en nemen vandaag een eigen plaats in de Rooms-katho­lie­ke Kerk. In de oecu­me­nische betrek­kingen wor­den ze vaak over­ge­sla­gen. Met name in Europa is er bij ortho­doxen een grote gevoelig­heid ten aanzien van het bestaan van de Oosterse Katho­lie­ke Kerken. In het Midden-Oosten waar de chris­te­lijke kerken als min­der­he­den moeten overleven, zijn hierover min­der span­ningen.

Heilig­ver­kla­ring Titus Brandsma

Dezelfde zon­dag 15 mei zal paus Fran­cis­cus Titus Brandsma heilig verklaren. Het moet zo zijn dat de heilig­ver­kla­ring van Titus Brandsma op 15 mei samenvalt met de vie­ring in Neder­land van de Zondag voor de Oosterse Kerken. Titus Brandsma was betrokken bij de Oosterse Kerken. Hij behoorde in 1926 tot de oprichters en be­stuur­ders van het ‘Aposto­laat voor de Hereeni­ging’, één van de voorlopers van de Katho­lie­ke Vereni­ging voor Oecumene.

Veel­vul­dig heeft hij ge­spro­ken over de mys­tieke kant van het Oosters chris­ten­dom waar­aan westers chris­ten­dom schatplich­tig is. In 1930 sprak hij in Nijmegen bij de ope­ning van een ten­toon­stel­ling van het Apos­to­laat over de bete­ke­nis van het werk voor de een­heid van Kerk van Oost en West. Ook daarom is het goed, op de dag van de heilig­ver­kla­ring van de Friese karmelietenpater Titus Brandsma ook de blik te richten op onze zusters en broe­ders van de Oosterse Kerken en ons door hen te laten raken.

Meer in­for­ma­tie

Zondag Oosterse Kerken (preekschets en voor­bede)

• Eenheid in Verschei­den­heid - Oosterse Katho­lie­ke Kerken - 15 mei 2022 (oecumene.nl)

Magazine OVEREEN over Oosterse Kerken

• Overeen 2022-48 Oosterse Katho­lie­ke Kerken (oecumene.nl)