Woord van de bisschop

Kerstmis als Licht in de duisternis

We vieren Kerst­mis in een spannende tijd. Het Midden-Oosten staat in brand. Noord-Korea en Amerika bedreigen elkaar met ‘fire and fury’. Vrijwel alle lan­den zijn weer bezig zich te bewapenen. Ieder, naar eigen bele­ving, om zich te verde­digen tegen anderen. Zo begon de Eerste Wereld­oor­log. Hoe door­bre­ken we die spiraal van angst, haat en geweld?

De wereld­lei­ders zetten in op diplomatie, machts­ver­toon en allianties. Be­grij­pe­lijk. Tege­lijk weet ie­der­een dat dat de uit­ein­delijke oplos­sing niet is. Wat we nodig hebben is een ‘New World Order’, roepen daarom veel politici. Vooral een wereld­re­ge­ring met totale macht en gezag om inter­na­tio­nale con­flic­ten te beheersen. Wat ze vergeten is dat ook de lei­ders altijd mensen zijn met precies die­zelfde zwak­he­den. Dat ook zij ge­mak­ke­lijk ver­val­len in eigen­be­lang, heb­zucht en heers­zucht. We zien het overal om ons heen. Met Hitler, Stalin en Mao hebben we al op extreme wijze gezien waartoe con­cen­tratie van macht leidt. Op wereld­ni­veau zou­den de gevolgen helemaal niet meer te overzien zijn.

Grote denkers uit het verle­den hebben dat al lang voor­zien en daarvoor gewaar­schuwd. Denk aan Dostojewski of George Orwell, of aan Aldous Huxley met zijn bekende roman Brave New World (1932). Of ook Robert Benson, een Engelse pries­ter rond 1900 met zijn boek Lord of the World (1907). Zowel paus Fran­cis­cus als paus Bene­dic­tus hebben er als waar­schu­wing voor ons naar verwezen. Visionair beschrijft Benson een gese­cu­la­ri­seerde wereld, waar een mens­heid, geplaagd door angst en chaos, roept om een sterke lei­der. Dan rijst een opper­mach­tig dictator op, een soort anti­christ. Die brengt inder­daad orde met macht en controle, maar berooft de mens uit­ein­delijk van al z’n waar­dig­heid en vrij­heid. Een ‘New World Order’ is niet het ant­woord op chaos en oorlog, maar vroe­ger of later een ‘highway’ naar de meest totale dictatuur aller tij­den. Zolang we nog in deze gebroken wereld leven, moet er tegen­over macht altijd een andere macht staan.

De mens heeft een kans

Maar hoe moet het dan wel? Ik heb het al eer­der gezegd: de wereld veran­dert pas als de mens veran­dert. Diplomatie, allianties en soms militair ingrijpen zijn nodig, maar kunnen alleen de symptomen bestrij­den van een gewonde wereld en een inner­lijk gewonde mens, maar het is niet de gene­zing. Die moet plaats­vin­den in het hart van de mens. En de Blijde Bood­schap van Kerst­mis is, dat dat kan. De mens heeft een geweten en kan ver­an­de­ren. Hij kan groots en heilig wor­den, een macht ten goede voor de hele mens­heid. Kleine en grote mensen die het kwade over­win­nen, aller­eerst in hun eigen hart, en dan hun omge­ving en de wereld ver­an­de­ren. Zulke mensen heeft onze tijd nodig, niet in de laatste plaats in de poli­tiek. Niets in het wezen van een mens of in zijn voorge­schie­de­nis hoeft daarbij een be­lem­me­ring te zijn, belooft de Heer.

Amazing Grace

Waar­schijn­lijk kent u het prach­tige lied Amazing Grace, ver­ba­zing­wek­kende genade. Wat u mis­schien niet weet, is dat het ge­schre­ven is door de kapitein van een slaven­schip in de acht­tien­de eeuw, John Newton. Tijdens een storm werd hij geraakt door Gods licht en zag het grote kwaad van zijn leven. Hij had de moed het onder ogen te zien en ver­ge­ving te vragen. Eén moment van genade had hem compleet veran­derd. Hij werd een ijve­raar voor de afschaf­fing van de slavernij, en later een be­ge­na­digd predi­kant die in Engeland volle kerken trok. Alleen in de ver­an­de­ring van het hart ligt de oplos­sing. De hele Bijbel is een bemoe­diging om je te openen voor de aanra­king van Gods Geest.

Kerst­mis feest van Licht

Maar de Schrift leert ook dat die aanra­king nooit vrij­blij­vend is en je altijd voor een keuze stelt. Als de Geest komt met kracht, zoals bij John Newton, zal zijn milde Licht je de liefde van God doen voelen, maar ook de donkere plekken van je hart en verborgen zon­den laten zien. Niet om je te ont­moe­di­gen, maar om je de kans te geven te ver­an­de­ren wat niet goed was, en ver­ge­ving te ont­van­gen. Daarvoor is Christus geko­men, zegt de Schrift, “om ons te verlossen door de ver­ge­ving van onze zon­den”. Alles wat je oprecht berouwt en belijdt mag je achter je laten. Als je in dit Kind gelooft, de mens­ge­wor­den Liefde, en alles wat je belast en beklemt bij Hem brengt, zal Hij het met je en voor je dragen, en je sterken om een kracht ten goede te zijn voor de wereld om je heen. En na dit leven zal Hij je ont­van­gen in zijn eeuwig Ko­nink­rijk. De een zal dit geschenk van verlos­sing dank­baar aan­vaar­den, zoals de her­ders en de wijzen, en neer­knie­len om het Kind te aanbid­den. De ander zal daarvoor te trots zijn, zoals Herodes, en zich vastk­lampen aan zijn macht, heb­zucht en wellust, het Kind ver­volgen en God uit zijn leven bannen.

Kerst­mis is het feest van het Licht. Het Licht van Gods Liefde en waar­heid, dat het hart van mensen verlicht, en door hen de wereld. Moge dit Licht in deze dagen ons deel zijn. In die zin wens ik u allen een Zalig Kerst­mis.