Reliek Titus Brandsma via Hoornse priester in Museum Bolsward
21 maart 2006
Een tot nu toe onbekende reliek van de zalige Titus Brandsma is aan het Titus Brandsma Museum in Bolsward geschonken. Het gaat om een overjas, gemaakt door een Bolswarder kleermaker in de jaren ’20 van de 20e eeuw. Titus Brandsma leende de jas in 1937 uit aan Johannes Castricum, een pas-gewijde priester, toen hij deze met de trein wegbracht naar Soissons (Frankrijk). Pas na zijn terugkeer naar Nederland na de Tweede Wereldoorlog vernam Castricum van de dood van prof. Brandsma. Via Castricums huishoudster is de jas vorig jaar in het bezit van het museum gekomen. De overjas staat vanaf 9 april 2006 centraal in een nieuwe expositie ‘Zalig in de trein’, over Titus’ wereldwijde reizen. Het museum zoekt nog naar een sponsor voor de restauratie van de jas.
Uitvoerig onderzoek heeft aangetoond, dat de priester in kwestie Johannes Castricum is (Hoorn 1911 - Breda 1990). Deze enige zoon uit een Hoorns middenstandsgezin was van jongs af aan zwak van gezondheid. Hij trad na het kleinseminarie bij de Karmelieten in Zenderen in 1930 in bij deze orde in Boxmeer. In het klooster Merkelbeek (1931-1934) verhinderde zijn slechte gezondheid, dat hij veel van het kloosterleven kon meemaken. In 1934 is hij in goed overleg uit de orde vertrokken. Omdat hij evenmin toegelaten werd op het seminarie in Warmond (bisdom Haarlem), vertrok Castricum in 1934 naar het groot-seminarie in het Franse Soissons. Titus Brandsma kwam in die jaren regelmatig in Parijs voor archiefonderzoek. Onderzocht moet nog worden of Titus Brandsma in Soissons ook ten faveure van Castricum bemiddeld heeft, net zoals hij dat jaren later bij een andere priesterstudent heeft gedaan.
Martinus-motief
Feit is in ieder geval, dat Titus Johannes Castricum goed moet hebben gekend. Titus had in die jaren weliswaar geen functie in Merkelbeek, maar hij kwam daar regelmatig en kan er incidenteel colleges gegeven hebben. In ieder geval was Brandsma, met enkele andere prominente Karmelieten, aanwezig bij Castricums eerste mis (4 juli 1937) in Hoorn. In de winter van 1937/1938 heeft Titus Brandsma Castricum met de trein naar Soissons gebracht. Tijdens die reis bleek Castricum zelf geen overjas te hebben, ondanks dat het koud en guur weer was. Daarop heeft Brandsma hem zijn jas geleend. Brandsma’s handelwijze à la St. Martinus mag tegenwoordig misschien wat ongerijmd lijken, maar is kenmerkend voor Titus’ altruïsme en dienstbaarheid. Bekend is dat zijn superieuren - juist in de armoedige crisisjaren die ook de kloosters trof - de vele blijken van gulheid van Titus niet altijd konden waarderen.
Castricum had Brandsma beloofd hem de jas weer terug te geven, wanneer hij weer eens in Nederland zou zijn. Door de Tweede Wereldoorlog liet dat tot 1946 op zich wachten. Toen vernam hij voor het eerst van de dood van Brandsma. Uit eerbied voor Titus Brandsma heeft hij de jas altijd zorgvuldig bewaard en aan het eind van zijn leven aan zijn huishoudster geschonken. Via haar is de jas vorig jaar in het bezit van het Titus Brandsma Museum gekomen.
Bolswarder maatwerk
Gegeven zijn tengere en kleine gestalte moest Titus Brandsma zijn kleding zeker op maat laten maken. Deze jas blijkt gemaakt te zijn in Bolsward, waarschijnlijk in de jaren ’20. Een lusje in de kraag met ‘P.A. Gerritsma Bolsward’ verwijst naar de katholieke kleermaker Petrus A. Gerritsma (1854-1945), die vanaf 1881 zijn zaak dreef aan de Jongemastraat (op nummer 16), toen de hoofdstraat van Bolsward. Ook zijn vader Ate Gerritsma was kleermaker. Rond 1930 werd de zaak opgeheven en het pand verkocht aan groenteman Kooistra.
De jas verkeert aan de buitenzijde nog in goede staat. Aan de binnenzijde dient het nodige herstelwerk verricht te worden. Het museum zoekt naar een sponsor.
Algemene gegevens Titus Brandsma Museum
Het Titus Brandsma Museum wordt geheel gerund door vrijwilligers. In 2006 is de openstelling t/m 12 november 2006, van dinsdag t/m zaterdag, ’s middags van 13.00 tot 17.00 uur. Met ingang van 2006 is de entree gratis, een gift wordt op prijs gesteld. Zondag en maandag is het museum gesloten. Groepen kunnen echter ook buiten de openingstijden een rondleiding (à € 18,- per groep van maximaal 15 personen) krijgen, mits op aanvraag. Opgave telefonisch via 0515 - 581799 of 0515 - 573071, e-mail: info@titusbrandsmamuseum.nl.
