De Stille Omgang is de herdenking van het mirakel van 1345, toen een zieke man in de Kalverstraat een hostie uitbraakte. Het braaksel werd in de haard geworpen. Nadat het vuur was gedoofd, bleek de hostie ongeschonden. De pastoor bracht die over naar de parochiekerk, maar de hostie keerde tweemaal op wonderbaarlijke wijze in het huis van de zieke terug. De toenmalige bisschop van Utrecht verhief de jaarlijkse herdenking van het mirakel in 1504 tot een groot kerkelijk feest met bijbehorende stadsprocessie. Ter gelegenheid van het jubileum zal paus Johannes Paulus II in gedachten met de pelgrims door de Amsterdamse binnenstad trekken, heeft hij bisschop Punt van Haarlem in een boodschap laten weten. Tijdens alle zeventien eucharistievieringen in de nacht van de Stille Omgang zal een pauselijke boodschap worden voorgelezen.

Het huis waar het mirakel plaatsvond werd omgebouwd tot kapel en trok al vanaf 1346 pelgrims. Na de alteratie van 1578, toen het Amsterdamse stadsbestuur in protestantse handen overging, werden rooms-katholieke processies verboden. De kerk 'ter Heylighen Stede' (op de heilige plaats) kwam in het bezit van de Hervormde Gemeente en viel in 1908 ten prooi aan de slopershamer.

De huidige Stille Omgang is ontstaan in de 19e eeuw, toen Joseph Lousbergh een geschrift had ontdekt dat de route van de middeleeuwse Mirakelprocessie beschreef. Met zijn vriend Carel Elsenburg besloot hij in 1881 de route weer als uiting van devotie te gaan lopen.

De voettocht voert van het Spui via de Kalverstraat, de Dam, het Centraal Station en de Oude Kerk terug naar het Spui. Tot de deelnemers behoren tegenwoordig ook protestanten en een groeiend aantal jongeren. Uit het hele land komen ongeveer zeventig groepen, die verdeeld over zeven kerken eucharistievieringen bijwonen om vervolgens de tocht te lopen. De eerste groep begint om half twaalf, de laatste om twee uur 's nachts.

Het thema van dit jaar, 'Ik was vreemdeling en je hebt Mij opgenomen', is ontleend aan het Matteüsevangelie. De voorgangers in de eucharistievieringen, onder wie de (hulp)bisschoppen Punt, Van Burgsteden, Eijk, De Jong en Bär, zullen het aangrijpen om in te haken op de discussie rond het uitzetbeleid van minister Verdonk (Vreemdelingenzaken), verwacht voorzitter M. Elsenburg van het organiserende Gezelschap van de Stille Omgang.

“We willen vanuit onze christelijke grondslag stilstaan bij het huidige asielbeleid”, aldus Elsenburg. “We bedrijven geen politiek, maar willen een oproep tot menselijkheid in het beleid aan de overheid doen. Amsterdam is altijd een heel tolerante stad geweest waar veel buitenlanders onderdak hebben gevonden.”

Persdienst Bisdom Haarlem / Wim Peeters