De Nederlandse bisschoppen maken zich vooral bezorgd over het “passeren en marginaliseren” van de Verenigde Naties als mondiale autoriteit voor het voorkomen en beslechten van conflicten. Zij noemen daarbij de oorlog in Irak als voorbeeld van een ontwikkeling in de verkeerde richting en roepen op tot versterking van het internationaal recht, de Verenigde Naties en de Veiligheidsraad. “Het zou een goede zaak zijn als de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties steeds meer beschouwd werd als een legitieme mondiale rechtsinstantie, waaraan uiteindelijk het besluit over gewapend militair optreden toekomt”, aldus de bisschoppen. Zij vragen de Nederlandse regering om een “ondubbelzinnige keuze en inzet” voor een sterke Verenigde Naties teneinde marginalisering van de VN “door eigenrichting en agressief veiligheidsbeleid tegen te gaan”. Dat Nederland zijn krijgsmacht in dienst stelt van de internationale rechtsorde en laat deelnemen aan vredesoperaties van de Verenigde Naties, is daarmee in overeenstemming.

Humanitaire interventie
Ook bij de bestrijding van het terrorisme en humanitaire interventie verdient een internationale aanpak binnen VN-verband de voorkeur boven optreden door afzonderlijke landen. Het beleid van de Amerikaanse regering om preventieve oorlogen te voeren teneinde terrorisme te bestrijden, noemen de bisschoppen “een zorgwekkende ontwikkeling die grote vragen oproept vanwege het gevaar van willekeur dat daaraan verbonden is”. Dat betekent niet dat misdadige regimes zich achter de muur van hun nationale soevereiniteit veilig kunnen wanen. “Bij grootschalige schending van mensenrechten of dreigende genocide is het onze plicht het fundamentele recht op leven te beschermen en de dreiging te weerstaan die ook voor de internationale gemeenschap van een misdadig regime uitgaat.”

Parochies voor vrede en veiligheid
In navolging van Pacem in Terris bepleiten de bisschoppen in hun brief een “synthese van professionele, morele integriteit en spiritualiteit in ons maatschappelijk handelen”. Juist voor die spirituele dimensie heeft de Kerk een eigen rol en opdracht. De bisschoppen doen daarom aan de parochies een oproep om “parochies voor vrede en veiligheid” te worden, niet zozeer door zich bezig te gaan houden met internationale ontwikkelingen maar door in eigen omgeving initiatieven te nemen. De bisschoppen noemen als voorbeeld vrijwilligerswerk rond de opvang van asielzoekers en hulp aan allochtonen bij hun integratie in de samenleving. Ook aan vredesopvoeding en vredesonderwijs hechten de Nederlandse bisschoppen veel waarde. Een speciale rol bij de versterking van het kerkelijk engagement rond rechtvaardigheid en vrede spelen organisaties als Pax Christi en Justitia et Pax, memoreren de bisschoppen. Maar daar kan het niet bij blijven. “Het is goed dat de Kerk een vredesbeweging heeft, maar belangrijker is dat ze zelf een vredesbeweging is en steeds meer wordt.”

‘Pacem in terris’
De veertigste ‘verjaardag’ van de Encycliek Pacem in Terris van paus Johannes XXIII vormt de aanleiding voor deze nieuwe vredesbrief. In 1996 verscheen de voorlaatste brief van de Nederlandse bisschoppen over dit thema, Tot vrede in staat. Die brief stond in het teken van nieuwe kansen voor vrede na de Koude Oorlog. Een Kerk voor rechtvaardigheid en vrede is aanmerkelijk bezorgder van toon. De brief is à € 2,50 per stuk (+ verzendkosten) te bestellen bij het Secretariaat RKK, tel.: 030 2326909, e-mail bestel@rkk.nl.

Persdienst Bisdom Haarlem / Wim Peeters