De bisschoppen blijven van mening dat onder de huidige omstandigheden een oorlog tegen Irak moreel niet vanzelfsprekend en politiek niet onvermijdelijk is.

In de voorbije maanden hebben Paus Johannes Paulus II en met hem verschillende kardinalen en bisschoppenconferenties hun verontrusting uitgesproken over een dreigende oorlog. De bisschoppen van de VS hebben zich uitdrukkelijk tegen de oorlog uitgesproken. De kernproblemen van gerechtigheid en vrede in het Midden-Oosten komen volgens hen met een oorlog niet nader tot een oplossing. Tevens zijn er vanuit de traditie van het denken over rechtvaardig gebruik van geweld ernstige vragen te stellen bij de morele rechtvaardiging van een preventieve, unilaterale militaire interventie.

De Nederlandse bisschoppen zijn vooral verontrust over het onmeetbare leed dat een oorlog zal brengen. Een oorlog zal talloze burgerslachtoffers en vluchtelingen tot gevolg hebben. Ook zijn de bisschoppen beducht voor de consequenties van een oorlog op vrede en veiligheid in Irak, in het Midden-Oosten en elders in de wereld. De vrees voor een averechts effect in de zin van nieuwe terroristische handelingen is reëel.² Derhalve zijn vragen te stellen bij de proportionaliteit van een preventieve oorlog onder de huidige omstandigheden.

Op basis van de feiten zoals die nu bekend zijn, is een oorlog tegen Irak als laatste middel nauwelijks te rechtvaardigen. Dat geldt eens te meer daar er tot op heden geen enkel overtuigend bewijs van een onmiddellijke en ernstige dreiging door de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak voorhanden is.

De bisschoppen herkennen zich in de visie van de Amerikaanse bisschoppen "dat het van vitaal belang is te blijven volharden in de zeer frustrerende en moeilijke uitdaging om brede internationale steun op peil te houden voor constructieve, effectieve en legitieme middelen om Irakese acties en bedreigingen te neutraliseren en te voorkomen".³ Het regime van Saddam Hussein vormt een ernstige en reële bedreiging voor de eigen bevolking van Irak, alsmede voor de vrede in de regio en daar buiten. Maar een unilaterale, militaire interventie is daarop nu niet het juiste, laat staan enig denkbare antwoord. Niet-militaire middelen zoals wapeninspecties en dwangmiddelen die de bevolking ontzien en de Irakese regering tot naleving van VN resoluties dwingen zijn niet uitgeput en moeten meer tijd krijgen.

Wij sluiten ons aan bij het gebed van de Amerikaanse bisschoppen voor de wereldleiders, "dat zij de wil en de wegen vinden om terug te stappen van de drempel van de oorlog met Irak en werken aan een vrede die rechtvaardig en duurzaam is".⁴ Het is daarbij ook van belang dat de internationale gemeenschap meer oog heeft voor het recht van de Irakese bevolking op eerbiediging van elementaire mensenrechten en op toegang tot humanitaire hulp.

Afgelopen week heeft de hulpbisschop van Babylon, mgr. Shlemon Warduni, de wereld opgeroepen zich aan te sluiten bij het vredesgebed van de Paus.⁵ Wij vragen aan de parochies om dit in het bijzonder te doen op zondag 26 januari a.s., aan de vooravond van de vergadering van de VN-Veiligheidsraad, tijdens de zondagsviering en eventueel ook in het weekend tijdens een vesper of wake.

Namens de bisschoppen van Nederland,

Adrianus Kardinaal Simonis,
Voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie
Aartsbisschop van Utrecht