Alleengaanden vormen een steeds groter wordende groep mensen in Kerk en samenleving.

Leven zonder partner gaat niet altijd vanzelf. Het is niet verwonderlijk dat mensen die “alleen” leven elkaar opzoeken, elkaar ontmoeten, ervaringen met elkaar delen en zich bezinnen op de positie van alleengaanden in kerk en samenleving.

De regionale werkgroep Noord-Holland weet uit eigen ervaring hoe belangrijk deze ontmoetingen kunnen zijn. Daarom organiseert zij ontmoetingsdagen voor mannen en vrouwen die ongehuwd zijn, van wie de partner is overleden of van wie de relatie is beëindigd door een scheiding.

Mensen die het alleenzijn ervaren met ups en downs, met belemmeringen en mogelijkheden.

De ontmoetingsdagen vinden plaats op drie bij elkaar horende zaterdagen.

Plaats	:	Koog-Zaandijk, “De Ontmoeting”, Parklaan 1
Data	:	de zaterdagen 1, 15 en 29 november 2003
Leeftijd	:	ca. 35 - 60 jaar
Kosten	:	€ 35 (inclusief lunch) voor drie dagen

Voor meer informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met Nellie Flentge, tel. (0251)651611 en Wim Deetman, tel. (033) 2535327.

Sinds 1 december 2002 is dekenaal coördinator Stan Baars eveneens aangesteld om de diaconie van de katholieke kerken in de Zaanstreek met raad en daad terzijde te staan. Met deze taak richt hij zich op drie werkvelden. Daarnaast fungeert dr. Baars als onderzoeker naar de diaconie in het dekenaat Purmerend. Over deze activiteiten volgt deze korte rapportage.

Onderzoek in het dekenaat Purmerend
Over de resultaten van het onderzoek zijn nog geen definitieve resultaten te melden. Het onderzoek bestaat uit twee ronden. De eerste ronde bestond uit het voorleggen van een vragenlijst aan diaconale groepen uit alle parochies in het dekenaat. De tweede ronde bestond uit een resultatenconfrontatie en een zogeheten SWOT-analyse bij de zelfde groepen. Betrokkenen vertelden over de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen met betrekking tot de eigen parochiële diaconie. Er wordt nu hard gewerkt aan de redactie van het eindrapport. In de komende maanden is meer te melden. Voorlopige resultaten verwijzen naar de voorkeur bij ondervraagden naar een sterkere organisatie voor wat betreft ondersteuning van vrijwilligers, projectmatiger werken, effectiever profilering en samenwerking op regionaal en dekenaal niveau. Men spreekt zorg uit over de toekomst van de diaconie.

Ondersteuning van de dekenale PCI Zaanstreek
Door de parochiële Pci’s wordt veel en goed werk verricht. Dit gebeurt veelal in stilte. Het is moeilijk dit werk in cijfers uit te drukken. Daarnaast is er een dekenale PCI die fungeert als overlegorgaan en is er om antwoord te geven op omvangrijke hulpvragen. DE laatste jaren laat zien dat er sprake is van onderbesteding van het dekenale budget. Er is meer geld dan dat er hulpvragers zijn. Tezamen met de Pci-bestuurders is Stan in gesprek met de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek-Waterland. Het moet mogelijk zijn tot een effectiever samenwerking te komen waarbij hulpvragers bij het Algemeen Maatschappelijk Werk, indien nodig, gebruik kunnen maken van de diensten van de PCI. Er wordt gewerkt aan een verwijzingsprotocol.

Doorstart door het Interkerkelijk Diaconaal Beraad
Als wellicht bekend hield het zogeheten Disk Zaanstreek er twee jaar geleden mee op. Daarop sloegen de verschillende kerken in de Zaanstreek de handen ineen om tot een opvolging daarvan te komen. Dit nieuwe IDB Zaanstreek-Waterland stelde een coördinator aan en is druk bezig met de formulering van een beleidsplan. De diaconaal opbouwwerker vanuit het dekenaat is bij de ontwikkeling van dit plan betrokken. Het plan voorziet erin dat het IDB uitgroeit tot een paraplu waaronder allerlei diaconale activiteiten kunnen plaatsvinden, doelmatig worden gecoördineerd en van waaruit deskundigheidsbevordering en ondersteuning plaatsvinden.

Diaconale ondersteuning van de Onze Lieve Vrouwparochie te Zaandam
De OLV parochie te Zaandam is gesitueerd in de wijk Poelenburg. Deze wijk vertoont een aantal kenmerken van een grootstedelijke wijk met de problemen van dien. Op deze problemen wil de parochie met een antwoord, hoe bescheiden dan ook, komen en vraagt daarbij de hulp van de diaconaal opbouwwerker. De steun van Stan is tweeledig. Hij biedt betrokken vrijwilligers een driewekelijkse intervisie aan en denkt mee over de opzet en uitvoering van het initiatief open kerk. Hij complementeert zijn inbreng met een vier keer per jaar voorgaan in de eredienst. Uiteraard staan deze vieringen in het teken van de diaconale inspanning.

Banja Luka; bezoek van pastoor van Prijedor aan Uitgeest
De parochie in Uitgeest heeft sinds kort een partnerschap met de parochie in de stad Prijedor in Banja Luka. Op zondag 7 september is de pastoor van Prijedor, Marian Stojanovic een eerste bezoek gebracht tijdens de startzondag van de parochie. Een bezoek wat door de warmte en de aandacht waarmee hij werd ontvangen ontroerde. Er werd uitgebreid aandacht besteed aan zijn bezoek. In een volle kerk werd er geboeid geluisterd naar zijn plannen om een nieuwe kerk te bouwen in Prijedor. Veel katholieken en moslims waren gevlucht tijdens de oorlog. Het feit dat de katholieke kerk wil investeren in een nieuw kerkgebouw is voor velen een signaal om terug te keren. Ook tijdens de bijeenkomst na afloop was er veel belangstelling voor Prijedor. Pastoor Stojanovic ging niet met lege handen weg.

Ook de komende tijd zal Prijedor aandacht krijgen vanuit Uitgeest. Tijdens de Vastenactie zal Prijedor centraal staan. Ook een bezoek aan Prijedor van Uitgeest staat op het programma. Gezien het enorme enthousiasme waarmee de parochie dit contact oppakt zullen wij ongetwijfeld nog veel van ze horen.

Regiovorming en de diaconie
In het bisdom is een ingrijpende reorganisatie van parochies van start gegaan. Ook in het dekenaat Haarlem-Beverwijk wordt intensief gewerkt aan meer samenwerking tussen pastores en parochies. Het dekenaal bestuur heeft een voorstel gedaan om het dekenaat zes regio’s (clusters) te vormen. Dit voorstel is op dit moment in bespreking.

Ook voor de diaconie heeft dat consequenties. Steeds meer diaconale groepen zoeken naar vormen van samenwerking. Soms leidt tot gesprekken over het vormen van een Interparochiele Caritas Instelling. En een aantal regio’s willen parochies samen opnieuw kijken naar de diaconie. Het geeft nieuwe kansen en impulsen aan de diaconie, over de parochiegrenzen heen.

In deze Nieuwsbrief wil ik aandacht vragen voor 2 diaconale initiatieven. Het ene heet het Amsterdams Buurvrouwen Contact, ofwel het ABC-project. Het tweede is een solidariteitsactie voor wederzijdse ondersteuning van gemeenteleden in de Dominicusgemeente in Amsterdam. Het eerste is een voorbeeld van diaconie voor mensen buiten de kerk, het tweede een voorbeeld van diaconie voor mensen binnen de kerk, medegelovigen.

Het Amsterdams Buurvrouwen Contact (ABC-project)
In Amsterdam ontwikkelt zich en boeiend diaconaal project rondom moslimvrouwen in een sociaal isolement.

Wat is het ABC-project, waarom is het ontstaan, wat is het doel, hoe werkt het, hoe is het georganiseerd?

Wat is het ABC-project?
Het ABC-project is een project van het dekenaat Amsterdam en de Hervormde Diaconie (nu: SOW). Zij zijn de opdrachtgevers. Het gaat om een vrijwilligersproject, dat aangestuurd wordt door een betaalde coördinatrice. Namens de opdrachtgevers is er een stuurgroep, die het project inhoudelijk ondersteunt en ondersteuning biedt bij de ontwikkeling van de organisatie. In Utrecht De Haag en Rotterdam bestaan al een aantal jaren gelijksoortige volwassen organisaties. Op dit moment wordt het project betaald vanuit fondsen, maar het is de bedoeling dat de gemeentelijke overheid de kosten gaat overnemen. Het dekenaat biedt kantoorruimte, kantoorfaciliteiten aan en de ondersteuning van de diaconaal opbouwwerker ; de hervormde diaconie is de formele werkgever, draagt bij in de salariskosten en biedt de ondersteuning van een diaconaal consulent aan. Het project zit in zijn opstartfase (4-e jaar) en is veelbelovend. In het vijfde jaar zou het zelfstandig moeten gaan draaien.

Waarom bestaat het?
In Amsterdam worden evenals in de andere grote steden de kerken via het kerk- en buurtwerk geconfronteerd met het feit dat veel moslimvrouwen in een sociaal isolement leven, d.w.z. buiten het contact met man en kinderen zien zij nauwelijks andere mensen. Deze vrouwen komen overdag weinig de deur uit. Het gevolg is dat ze de taal niet leren en daardoor ook niet of nauwelijks integreren in de Nederlandse samenleving. Voor deze groep vrouwen is de stap naar de inburgeringstrajecten van de overheid een stap te ver.

Wat is het doel?
Het ABC-project wil door het geven van Nederlandse les en door ontmoeting moslimvrouwen helpen een stap te zetten in de Nederlandse samenleving. Het gaat dus om 2 elementen. Het lesgeven gebeurt 1 x in de week aan huis bij de moslimvrouw. De ontmoeting van elkaar op die ochtend/middag is daarbij een wezenlijk element. Ontmoeting schept vertrouwen en is een basis voor het succesvol inhoudelijk lesgeven.

Hoe gaat het in zijn werk?
De coördinatrice van het ABC-project werft via dag-/weekbladen en kerkelijke bladen vrijwilligsters. De vrijwilligsters worden in een cursus van 5 avonden voorbereid op hun taak en daarna door de coördinator geplaatst bij een moslimvrouw. Bij iedere moslimvrouw die zich gemeld heeft, vindt vooraf een introductiegesprek plaats. Vraag en aanbod worden in dat gesprek goed op elkaar afgestemd. Soms wordt iemand, die niet binnen de criteria voor toelating past, doorverwezen. Instemming van de echtgenoot is wezenlijk. Veel eerste contacten met de coördinator worden gelegd door de echtgenoot.

Na 15 lessen wordt er geëvalueerd of de moslimvrouw door kan stromen naar het inburgeringtraject van de overheid. Vanuit het ABC-project is er dan ook veelvuldig overleg met taallesgevers van de overheid en de stadsdeelraden. Afstemming op wat er al aangeboden wordt door de overheid of anderen is van groot belang.

Een groeiende organisatie
Op dit moment wordt er in drie stadsdelen, De Baarsjes, Bos en Lommer en Geuzenveld les gegeven. Het ABC-project heeft de ambitie zich geleidelijk uit te breiden naar alle stadsdelen. Naar mate het aantal aanvragen en het aantal vrijwilligsters groeit, is er de noodzaak als organisatie mee te groeien. Einde van dit jaar hopen wij een stichting in oprichting te worden.

Is dit diaconie?
Diaconie wordt wel omschreven als “helpen waar geen helper is”. De nood, die het ABC-project oppakt, wordt niet bereikt door de overheid. Je zou ook kunnen zeggen: “de diaconie helpt onder protest”. Het gaat eigenlijk om een taak van de overheid. Het feit dat de kerken deze taak op zich nemen is een klacht t.a.v. de overheid die deze groep zou moeten opvangen. Het project streeft er dan ook naar door de overheid gesubsidieerd te worden.

Wat is de winst van het project?
Allereerst de moslimvrouwen worden geholpen om Nederlands te leren. Zij kunnen zich beter redden in de Nederlandse samenleving. moslimvrouwen ontmoeten Nederlandse vrouwen en leren hen kennen. Vaak groeit er wederzijds vertrouwen. Regelmatig leidt dit er toe dat moslimvrouwen Nederlandse vrouwen om raad en steun vragen. De Nederlandse vrouwen leren op hun beurt moslimvrouwen kennen en leren hun cultuur begrijpen. Onder de Nederlandse vrouwen zijn gelovige / kerkelijke en niet-gelovige vrouwen. Deze leren samen met elkaar te werken aan een betere samenleving.

Solidariteitsactie in de Dominicusgemeente
In de Dominicusgemeente in Amsterdam heeft de zorg om elkaar een hele praktische vorm gekregen. De gemeente bestaat uit meer rijke en uit meer arme mensen. De diaconie in de Dominicusgemeente probeert beide groepen mensen op elkaar te betrekken. Ze doet dat door bijvoorbeeld aan het begin van het schooljaar een rode zuil achterin de kerk te plaatsen. Gemeenteleden die moeite hebben om de kosten van hun kinderen voor het nieuwe schooljaar te betalen kunnen daarin een aanvraag doen voor ondersteuning. Aan andere gemeenteleden die iets kunnen missen wordt gevraagd een gift in die rode zuil te doen. De diaconie behandelt alle aanvragen vertrouwelijk.

De rode zuil wordt ook op andere momenten achterin de kerk geplaatst: bijvoorbeeld aan het eind van het schooljaar met het oog op ouders, die moeite hebben in de vakantie met hun kinderen iets leuks te ondernemen.

Henk van Middelaar, diaconaal opbouwwerker

Alle pci-bestuurders die in 2003 voor de eerste keer benoemd zijn, hebben enige tijd geleden een uitnodiging ontvangen voor een oriëntatieavond op 15 oktober. Ze ontvangen dan informatie over doelstelling en taken van een pci-bestuur, en over het diakonale beleid en de diakonale organisatie in ons bisdom. Het ligt in de bedoeling voortaan elk jaar een dergelijke bijeenkomst voor nieuwbenoemde pci-bestuurders te organiseren.

In 2005 lopen onze financiële verplichtingen voor het pauzement af. In de DRD wordt al nagedacht over een nieuw project vanaf 2006. De secretaris doet momenteel een vooronderzoek in Almere en de raad wacht ook op een rapport van een onderzoeksbureau in Haarlem naar de situatie van daklozen in de regio’s van Noord Holland. In de decembervergadering zal de raad dan een eerste richting van het verder ontwikkelen van een project vaststellen. In 2004 hopen we het project dan te kunnen beschrijven en ook een begroting te maken. In 2005 zullen we het dan presenteren aan alle pci’s

Begin 2002 hebben alle pci’s een brief gekregen van Oikocredit met een aanbeveling van de DRD erbij. Van Oikocredit hoorden we dat sindsdien 14 pci’s in ons bisdom een belegging gedaan hebben in die kredietinstelling voor arme mensen en groepen.

Dit jaar zal de migrantenweek plaatsvinden van 9 t/m 16 november. Het thema voor dit jaar (en ook voor de twee daarop volgende jaren) is: SamenLeven in verscheidenheid.U kunt tegen portokosten een brochure en een poster aanvragen bij het missionair centrum, Putgraaf 3, 6411 GT Heerlen, Tel. 045-571.19.80 of secretariaat@missionaircentrum.nl

In het DWO leeft de gedachte om eens een materialen dag voor pci-besturen te organiseren. Steeds meer pci’s maken een jaarverslag, of hebben een presentatiefolder om zich in de parochie en ook daarbuiten bekend te maken. Wij roepen hierbij alle pci-besturen op om hun eigen materiaal aan ons op te sturen, zodat wij kunnen bekijken of er voldoende is om een bijeenkomst daarover te organiseren. U kunt het sturen naar het DWO, t.a.v. P. Stolwijk, Kruisweg 69, 2011 LB Haarlem.

Sinds kort bestaat de Oecumenische Stichting voor Maatschappelijk Activeringswerk, kortweg de OSMA. Deze is de opvolger van de katholieke MA instelling (de SMAK) en de Gereformeerde stichting voor Kerk en Samenleving. Deze nieuwe stichting gaat werken onder auspiciën van de provinciale Raad van kerken.