Bisdom Haarlem-Amsterdam










Delen:
meld deze pagina op Twitter meld deze pagina op Facebook
Volgen:
link naar de RSS Feed van de laatste nieuwsberichten volg Bisdom Haarlem-Amsterdam op Twitter volg Bisdom Haarlem-Amsterdam op Facebook

Bisdom komt tezamen voor Chrismamis

Woensdag 12 april • 19.30 uur • St. Bavokathedraal Haarlem

gepubliceerd: maandag, 10 april 2017
foto: Jan Jaap van Peperstraten
Mgr. Punt vult de kannen met oliën tijdens de chrismamis
Mgr. Punt vult de kannen met oliën tijdens de chrismamis
foto: Jan Jaap van Peperstraten
De gezegende oliën worden in kleine flesjes gedaan, voor iedere parochie een setje
De gezegende oliën worden in kleine flesjes gedaan, voor iedere parochie een setje

In een volle ka­the­draal wor­den ieder jaar op de woens­dag­avond voor Witte Donder­dag voor het hele bisdom de oliën gewijd. Naast dopelingen en vor­me­lin­gen komen ook ver­te­gen­woor­digers van alle pa­ro­chies en van ver­zor­gings­hui­zen en andere zorgin­stel­lingen, pas­to­raal­werk(st) ers, diakens en pries­ters naar deze vie­ring.

Het is voor velen een avond van ver­bon­den­heid met elkaar en het bisdom. Bis­schop Punt noemde het eer­der “het hoogte­punt in het leven van het bisdom”. Want op één avond in het jaar, vlak voor het Paas­tri­duüm, is de on­der­lin­ge ver­bon­den­heid van alle gelo­vi­gen in het bisdom zicht­baar aanwe­zig. Voor de pries­ters en diakens is deze vigilie­mis (avond voor een hoog­feest), die verbon­den is met Witte Donder­dag, ook een fees­te­lij­ke avond, omdat ze in deze plech­tig­heid hun wij­dings­be­lof­ten hernieuwen. En na­tuur­lijk van­wege de gezellige borrel nader­hand...

Vor­me­lin­gen uit alle windstreken

Niet alleen pries­ters komen in groten getale naar de ka­the­draal, het is een traditie gewor­den dat vor­me­lin­gen uit alle windstreken van het bisdom naar Haar­lem afreizen voor de olie­wij­ding. Dit jaar mogen de vor­me­lin­gen uit Hilversum en de KAN-pa­ro­chies ook meehelpen tij­dens de mis, met onder andere het aanreiken van de kruiken met olie, het voorlezen van een voor­bede of het lezen van de eerste lezing. “Het blijft ieder jaar weer een bij­zon­dere vie­ring”, ver­tellen Willeke en Marianne, bei­den vormsel­be­ge­lei­ders uit Nederhorst den Berg. “In deze vie­ring is zoveel te zien en te beleven. Allerlei symbolen en rituelen waarover we hebben ver­teld, zien de vor­me­lin­gen nu terug. En helemaal speciaal is het dat de olie wordt gewijd waar­mee de vor­me­lin­gen zelf zullen wor­den gevormd.” Vaak mogen de vor­me­lin­gen de heilige oliën mee terug­ne­men naar de pa­ro­chie. Zijn er geen vor­me­lin­gen, dan is er meestal wel een pa­ro­chi­aan die de flesjes meeneemt. Vaak wor­den de flesjes met heilige olie in de paas­nacht over­ge­dragen aan de voor­gan­ger in de vie­ring. “Dit is een uniek moment en zo mooi wanneer de vor­me­lin­gen in de paas­nacht de olie naar voren komen brengen”, ver­telt diaken Bert van Wilgen­burg, die wegens zijn naderende pensione­ring dit jaar voor het laatst met de vor­me­lin­gen naar Haar­lem afreist. “Het is fijn om te zien dat ze er zijn. Ie­der­een in de kerk ziet dat het geloof doorgaat.”

Drie oliën

Dit laat gelijk de ver­bon­den­heid zien tussen de olie­wij­ding en het Paas­tri­duüm. Nog weleens komt de opmer­king: waarom moet dit allemaal in die week voor Pasen gebeuren wanneer ie­der­een toch al zo druk is? Voor het ant­woord moeten we terug in de tijd. Het is een aloude traditie dat er in de Paas­nacht wordt gedoopt. Voor de doop is naast water ook olie nodig om de dopeling te zalven. Om iedere pa­ro­chie van heilige olie te voor­zien, is ervoor gekozen om die in de ochtend van Witte Donder­dag of de avond ervoor te wij­den. Het wij­den van de heilige oliën is name­lijk voorbe­hou­den aan de bis­schop. Op één avond wor­den drie oliën gewijd voor het gehele jaar. Deze olie­wij­ding wordt ook wel de chrisma­mis genoemd. De naam wordt ontleend aan het chrisma, de olie die onder meer wordt gebruikt voor de zal­ving bij de sacra­menten van doopsel, vormsel en de wij­ding tot pries­ter en bis­schop. Zoals de naam van deze geparfumeerde olie al zegt, ver­wijst het chrisma direct naar Christus zelf, die de gezalfde van God is. Daar­naast vin­den tij­dens de chrisma­mis twee andere ze­ge­ningen plaats. Dat is de ze­ge­ning van de olie voor de geloofs­leer­lingen, waar­mee de vol­was­se­nen tij­dens hun voor­be­rei­ding op het doopsel wor­den gezalfd. Ook wordt de ze­ge­ning uit­ge­spro­ken over de ziekenolie, bestemd voor de zie­ken­zal­ving. In totaal krijgen alle pa­ro­chies drie kleine flesjes mee: van iedere olie één.

Bij­zon­dere momenten

Tijdens de chrisma­mis zijn er twee momenten die altijd veel indruk maken. Na de preek verzamelen alle pries­ters en diakens zich voor het hernieuwen van hun wij­dings­be­lof­ten. Mis­schien wel een beeldbepalend moment waarop de on­der­lin­ge ver­bon­den­heid zicht­baar wordt. Daarna volgt een toelich­ting op de olie­wij­ding. Ver­vol­gens komen de vor­me­lin­gen naar voren in een pro­ces­sie met grote kannen, en bie­den de oliën aan. De kannen wor­den neer­ge­zet en dan gebeurt er schijn­baar niets.

Er wordt gezongen in een soort mantra – korte namen en een ge­za­men­lijk ant­woord. Het is een litanie van heiligen die ieder jaar wordt gezongen. Soms zie je even een blijk van herken­ning als een bekende naam van een heilige wordt genoemd. “Hé, Martinus, zo heet de kerk in Ankeveen ook”, fluisterde een vor­me­ling eens verrast. Maar ook exo­tische namen passeren de revue. De heiligen wor­den in stelling gebracht om de olie voor het vormsel extra krach­tig te maken. Dan volgt de ze­ge­ning van de oliën. Voor iedere olie is een eigen zegen­ge­bed. Die van de olie voor de zieken en de geloofs­leer­lingen zijn kort, terwijl de wij­ding van het chrisma wel twee pagina’s in het mis­boekje beslaat. Na deze wij­dings­cere­mo­nie gaan de kannen in pro­ces­sie naar achter in de ka­the­draal; de olie wordt in kleine flesjes gedaan en na de vie­ring uitge­deeld.

Selfie

Tot slot is het voor de vor­me­lin­gen achter in de ka­the­draal wachten op twee dingen. Aller­eerst na­tuur­lijk het doosje met de heilige oliën. En daarna: een selfie met de bis­schop of de hulp­bis­schop. Voor diaken Bert is dit de laatste chrisma­mis met de vor­me­lin­gen. Maar de traditie van de olie­wij­ding in aanwe­zig­heid van de vor­me­lin­gen gaat ook na zijn pensione­ring ver­der. Een traditie die waarde­vol is en blijft. Een fijne gedachte! “Nu we de olie hebben, zijn we er klaar voor”, zei een van de ouders die eens meere­den. En dan gaat ieder weer terug naar zijn eigen pa­ro­chie. Auto’s starten, mensen ver­trek­ken en de olie verspreidt zich lang­zaam over het bisdom.

Maurice Lagemaat

(dit artikel komt uit editie Pasen van Samen Kerk)




Bisdom Haarlem - Amsterdam • Postbus 1053 • 2001 BB  Haarlem • (023) 511 26 00 • info@bisdomhaarlem-amsterdam.nlDisclaimerDeze website is gerealiseerd door iMoose