Pausbrief aan parochiepriesters

Beste broe­ders in het pa­ro­chie-pries­ter­schap

De inter­na­tio­nale bij­een­komst ‘Pa­ro­chie­pries­ters voor de synode’ en de dialoog met allen die eraan hebben deel­ge­no­men, bie­den mij de gelegen­heid om te bid­den voor alle pa­ro­chie­pries­ters over de hele wereld. Tot u allen richt ik mij, in grote genegen­heid, met deze woor­den.

Het is zo van­zelf­spre­kend dat het bijna banaal klinkt, maar dat maakt het niet min­der waar: de Kerk zou niet vooruit kunnen gaan zon­der uw toe­wij­ding en uw pas­to­rale dienst. Daarom wil ik eerst mijn dank­baar­heid en waar­de­ring uit­spre­ken voor het edel­moe­dige werk dat u elke dag doet, door zaden van het Evan­ge­lie te zaaien in elke soort grond (vgl. Marc. 4, 1-25).

Zoals u ervaart in deze dagen van samen delen, bevin­den de pa­ro­chies waarin u uw ambt uitoefent zich in zeer ver­schil­lende contexten: ze bestaan aan de rand van zeer grote ste­den - deze kende ik uit directe per­soon­lijke erva­ring in Buenos Aires - tot in dunbe­volkte gebie­den ter grootte van uitgestrekte provincies. Ze variëren van die in stads­cen­tra van veel Europese lan­den, waar oude basilieken slinkende en vergrijzende ge­meen­schappen huisvesten, tot die waar men viert onder de takken van een grote boom en waar het gezang van vogels zich vermengt met de stemmen van vele kin­de­ren.

De pa­ro­chie­pries­ters zijn zich hier­van terdege bewust. Zij kennen het leven van Gods volk van binnenuit: haar vermoeid­he­den en haar vreug­den, haar noden en rijkdommen. Daarom heeft een synodale Kerk haar pa­ro­chie­pries­ters nodig. Zonder hen zullen we nooit in staat zijn te leren hoe we samen op weg kunnen gaan en hoe we gestalte kunnen geven aan de weg van de synodali­teit, "de weg die God verwacht van de Kerk van het derde mil­len­nium".^[1]

We zullen nooit een synodale en missio­naire Kerk wor­den, als de pa­ro­chie­ge­meen­schappen niet alle gedoopten laten participeren in die éne missie: het evan­ge­lie te ver­kon­di­gen als ka­rak­te­ris­tieke eigen­schap van hun leven. Als pa­ro­chies niet synodaal en missio­nair zijn, zal de Kerk dat ook niet zijn.

Het synthese­ver­slag van de eerste zit­ting van de zes­tien­de Gewone Algemene Ver­ga­de­ring van de Bis­schop­pen­synode is in dit opzicht zeer dui­de­lijk. Pa­ro­chies zijn, te beginnen met hun struc­tu­ren en de organi­sa­tie van het pa­ro­chie­le­ven, ge­roe­pen om zich­zelf te zien “in de eerste plaats als dienst­baar aan de zen­ding die de gelo­vi­gen vervullen in het mid­den van de samen­le­ving, in het ge­zins­le­ven en op het werk, zon­der zich uit­slui­tend te concentreren op hun eigen ac­ti­vi­teiten en hun or­ga­ni­sa­torische behoeften” (8.1). Pa­ro­chie­ge­meen­schappen moeten steeds meer plaatsen wor­den van waaruit de gedoopten als missio­naire leer­lin­gen ver­trek­ken en waarheen zij vol vreugde te­rug­ke­ren om de won­de­ren te delen die de Heer door hun ge­tui­ge­nis heeft verricht (vgl. Lc. 10,17).

Als her­ders zijn wij ge­roe­pen om in dit proces de ge­meen­schappen die wij dienen te be­ge­lei­den en ons tege­lijker­tijd met gebed, onder­schei­dings­ver­mo­gen en apos­to­lische ijver in te zetten, om ervoor te zorgen dat ons ambt is aan­ge­past aan de behoeften van een synodale en missio­naire Kerk. Deze uit­daging geldt de paus, de bis­schop­pen en de Romeinse Curie, en ook u, pa­ro­chie­pries­ters. Hij die ons ge­roe­pen en gewijd heeft vraagt ons vandaag om te luis­te­ren naar de stem van zijn Geest en om in die rich­ting ver­der te gaan die Hij ons wijst. Van één ding kunnen we zeker zijn: het zal ons nooit ont­bre­ken aan zijn genade. Al voort­gaande langs deze weg zullen we ook ont­dek­ken hoe we onze bedie­ning kunnen bevrij­den van de dingen die ons uit­putten en de meest authen­tieke kern ervan heront­dek­ken, de ver­kon­di­ging van Gods woord en het samen­ko­men van de ge­meen­schap voor het breken van het Brood.

Ik moe­dig u dan ook aan om deze roe­ping van de Heer te aan­vaar­den, om als pa­ro­chie­pries­ters bouwers te zijn van een synodale en missio­naire Kerk en u en­thou­siast op weg te begeven voor het bereiken van dit doel. Daartoe zou ik drie sug­ges­ties willen formu­le­ren, die zou­den kunnen helpen om uw levens­stijl en ac­ti­vi­teiten als her­ders te in­spi­re­ren.

1. Ik vraag u aller­eerst om uw spe­ci­fie­ke cha­risma steeds meer in dienst te stellen van de veel­vou­dig­heid van de door de Geest in het volk van God uitgezaaide gaven. Het is dringend nood­za­ke­lijk om “met de geloofszin de vele en gevarieerde cha­ris­ma­tische gaven die aan de leken zijn toe­ver­trouwd te ont­dek­ken, te bemoe­digen en te waar­de­ren, of ze nu van een nederige of meer verheven vorm zijn” (Tweede Vati­caans Concilie, Decreet over het ambt en het leven van de pries­ters Presbyterorum Ordinis, 9). Zij zijn onmis­baar voor het evan­ge­li­se­ren van de ver­schil­lende men­se­lijke situaties en contexten. Ik ben ervan overtuigd dat u op deze manier vele verborgen schatten aan het licht zult brengen en u zich min­der alleen zult voelen in de veeleisende taak van evangeli­sa­tie. Jullie zullen de vreugde ervaren om ware vaders te zijn, die anderen niet domineren, maar in hen, zowel mannen als vrouwen, grote en kost­ba­re moge­lijk­he­den naar boven halen.
2. Met heel mijn hart stel ik voor dat u de kunst van de gemeen­schap­pe­lijke onder­schei­ding aanleert en beoefent, waarbij u voor dit doel de methode van “gesprek in de Geest” gebruikt, die ons zeer heeft geholpen op de synodale weg en in de werk­zaam­he­den van de synodale ver­ga­de­ring zelf. Ik ben er zeker van dat u er veel goede vruchten van zult plukken, niet alleen op het gebied van ge­meen­schapss­truc­tu­ren zoals pas­to­rale pa­ro­chiera­den, maar ook op vele andere gebie­den. Zoals het Synthese­rap­port dui­de­lijk maakt, is de onder­schei­ding een sleu­telele­ment in de pas­to­rale ac­ti­vi­teit van een synodale Kerk: "Het is be­lang­rijk dat de praktijk van onder­schei­ding ook wordt uit­geoe­fend in het pas­to­raat, op een manier die is aan­ge­past aan ver­schil­lende contexten, om licht te brengen in de concreet­heid van het ker­ke­lijk leven. Dit zal helpen om de cha­risma's die in de ge­meen­schap aanwe­zig zijn beter te herkennen, om de ver­schil­lende verant­woor­de­lijk­he­den en ambten ver­stan­dig te ver­de­len en om in het licht van de Geest pas­to­rale projecten te plannen die ver­der gaan dan alleen het simpele or­ga­ni­se­ren van ac­ti­vi­teiten" (2.1).
3. Ten slotte zou ik u willen aan­spo­ren om alles wat u doet te baseren op een geest van delen en broe­der­lijk­heid onder elkaar en met uw bis­schop­pen. Dit is iets dat krach­tig naar voren kwam uit de Inter­na­tio­nale Con­fe­ren­tie voor de Per­ma­nente Vorming van Pries­ters, met als thema: “Wakkert de gave van God die u bezit aan” (naar 2 Tim. 1,6), die afgelopen februari hier in Rome plaatsvond, met meer dan 800 bis­schop­pen, pries­ters, god­ge­wij­den en leken, mannen en vrouwen, die zich hier mee bezig­hou­den en zo'n 80 lan­den ver­te­gen­woor­dig­den. We kunnen geen authen­tieke vaders zijn als we niet eerst zonen en broers zijn. En we kunnen geen ge­meen­schap en deelname aan de ge­meen­schappen die aan onze zorg zijn toe­ver­trouwd bevor­de­ren, tenzij we vóór alles ge­meen­schap onder elkaar beleven. Ik ben me er terdege van bewust dat, te mid­den van de voort­du­rende roep van onze pas­to­rale verant­woor­de­lijk­he­den, deze inzet mis­schien op alleen maar nóg méér taken of zelfs tijdverspilling lijkt, maar het tegen­deel is waar: alleen op deze manier zullen we geloof­waar­dig zijn en zullen onze ac­ti­vi­teiten niet lei­den tot het uit elkaar vallen van wat anderen al hebben opge­bouwd.

Het is niet alleen de synodale en missio­naire Kerk die pa­ro­chie­pries­ters nodig heeft, maar ook het lopende proces van de synode 2021-2024, “Voor een synodale Kerk: ge­meen­schap, par­ti­ci­pa­tie, missie”, met het oog op de tweede zit­ting van de zes­tien­de Gewone Algemene Ver­ga­de­ring van de Bis­schop­pen­synode, die in de ko­men­de maand ok­to­ber zal plaats­vin­den. Om ons daarop voor te berei­den, moeten we uw stem horen.

Daarom nodig ik degenen die hebben deel­ge­no­men aan de inter­na­tio­nale bij­een­komst “Pa­ro­chie­pries­ters voor de synode” uit om mis­sio­na­rissen van synodali­teit te zijn, ook onder elkaar met uw collega-pa­ro­chie­pries­ters, en zodra u naar huis terug­ge­keerd bent, aan te zetten tot re­flec­tie op de vernieu­wing van het ambt van pa­ro­chie­pries­ters, en dit met een synodale en missio­naire mentali­teit. Zo stelt u het Alge­meen Se­cre­ta­riaat van de Synode in staat uw on­der­schei­dende bijdragen te verzamelen met het oog op de voor­be­rei­ding van het Instru­mentum Laboris. Het doel van de hui­dige Inter­na­tio­nale Ont­moe­ting was om naar de pa­ro­chie­pries­ters te luis­te­ren, maar dat kan vandaag niet wor­den afgerond: we moeten van u blijven horen.

Beste broe­ders, ik sta jullie terzijde in dit proces, waaraan ik zelf deelneem. Ik zegen jullie allen van harte, en op mijn beurt heb ik behoefte aan jullie nabij­heid en de steun van jullie gebe­den. Laten we ons toe­ver­trou­wen aan de Heilige Maagd Maria Hodegetria, Onze-Lieve-Vrouw van de Weg. Ze wijst ons de weg; ze leidt ons naar de Weg, de Waar­heid en het Leven.

Rome, Sint-Jan van Lateranen, 2 mei 2024,

+ Fran­cis­cus

__________________________

1] Toespraak bij de her­den­king van de vijf­tigste ver­jaar­dag van de in­stel­ling van de bis­schop­pen­synode, 17 ok­to­ber 2015.

Vertaling: SRKK/mgr. dr. E.J. de Jong
Eindredactie: A. Kruse, MA
Copyright: Libreria Editrice Vaticana/SRKK